Antonio Caldara, Il Venceslao (wersja koncertowa)
15. Festiwal Muzyki Dawnej Improwizowanej All’Improvviso, Teatr Miejski, Gliwice
20.11.2022

Wykonawcy
Venceslao, król Polski (kontratenor) – Max Emanuel Cenčić
Casimiro, jego syn (kontratenor) – Nicolas Tamagna
Alessandro, drugi syn/Ernando, generał (kontratenor sopran) – Denis Orellana
Lucinda, księżniczka litewska (sopran) – Suzanne Jerosme
Erenice, księżniczka, ukochana Alessandro (mezzosopran) – Sonja Runje
Gismondo, kapitan gwardii, zaufany Casimiro (bas) – Pavel Kudinov

Basso continuo: Anna Firlus, Vladimir Waltham, Jan Čižmář
{oh!} Orkiestra, dyr. Martyna Pastuszka

 

Festiwal All’Improvviso ma już swoja tradycję i osiągnięcia. Niewielkie przecież, choć zacne śląskie miasto było już miejscem polskiej prapremiery opery Gismondo, Re di Polonia Leonarda Vinciego (2018) oraz trzy lata później opery Caio Fabrizio Johanna Adolfa Hassego (2021). Tym, co je łączy, jest mniejszy lub większy „motyw polski”. Pierwsza z nich opowiadała o niebywałych przygodach Zygmunta Augusta, który jednakowoż nie miał z historyczną postacią tego władcy nic wspólnego. Z kolei działo Hassego miało związek z Polską poprzez osobę kompozytora, kapelmistrza na dworze polskiego króla Augusta Mocnego. Hasse nie tylko w Polsce bywał, ale podczas wojny siedmioletniej mieszkał w Warszawie i tu wystawił dwie ze swoich oper.

Także wystawiona w tym roku w Gliwicach w wersji koncertowej opera Il Venceslao Antonia Caldary przedstawia wydarzenia na dworze polskiego króla Venceslao, domniemanego Władysława IV, które jednak zostały zrodzone w wyobraźni librecisty Apostolo Zeno. Równą ważną jak bohater tytułowy postacią jest tu jego syn Casimiro, czyli Jan Kazimierz, następca Władysława, w rzeczywistości jego brat.

Szczegółowo libretto znajduje się na stronie poświęconej premierze opery, tu omówię ją tylko pobieżnie. Poświęcona została w dużej części miłosnym perypetiom synów tytułowego króla Venceslao – Casimiro i Alessandro. Ten pierwszy jest tu – przynajmniej do czasu – tym złym. Porywczy i niestały w uczuciach, ukrywa przed ojcem, że poprzysiągł małżeństwo księżniczce litewskiej Lucindzie. Ta jednak nie daje za wygraną i pojawia się na dworze w przebraniu męskim, a nawet wyzywa królewicza na pojedynek. Alessandro jest tym spokojniejszym z braci, darzy uczuciem księżniczkę Erenice, z wzajemnością. Jednak z powodu uczucia, którym do Erenice pała również Casimiro, ukrywa swoje zamiary, prosząc swego przyjaciela, generała Ernando, aby udawał miłość do księżniczki. Ernando nie ma z tym problemu, ponieważ naprawdę kocha Erenice. Konspiracja ma wysoką cenę: Casimiro zabija rywala, sądząc, że jest nim Ernando. Ku rozpaczy króla i własnej okazuje się bratobójcą. Venceslao skazuje mordercę na śmierć. W więzieniu Casimiro przeżywa przemianę, jedna się z Lucindą, która odtąd wytrwale usiłuje wybłagać u króla przebaczenie dla ukochanego. Również Ernando, a nawet Erenice namawiają króla do przebaczenia synowi, co jednak kłóci się z poczuciem królewskiego obowiązku. W końcu Venceslao decyduje się abdykować na rzecz syna, dzięki temu może mu wybaczyć zbrodnię, której nie mógł darować jako król. Casimiro wpada w objęcia Lucindy, Erenice zaś ulega uczuciu Ernanda. Czyli happy end.

Jak na operę barokową przystało każda z postaci otrzymuje niemal równe pole do popisu, każda zostaje obdarzona wspaniałym materiałem muzycznym; nawet poboczna postać zaufanego Casimiro, kapitana Gismonda, dostaje swoje trzy całkiem przyzwoite arie. A materia muzyczna jest wyjątkowej urody, co daje się zauważyć już w rozpoczynającej operę Sinfonii.

Podczas niedzielnego koncertu podzielono materiał muzyczne na dwie części, przedzielone krótkim antraktem. Postać tytułowego Venceslao interpretował Max Emanuel Cenčić, wciąż w świetnej formie, wciąż fenomenalnie sprawny technicznie, swobodnie przychodzący przez karkołomne technicznie partie w ariach di bravura i triumfujących, ale brzmiący szczególnie urokliwie w partiach lirycznych – np. w arii przebaczenia wykonanej z towarzyszeniem basso continuo i oboju, która przechodziła płynnie w duet z Lucindą. Drugi z bohaterów, czyli Casimiro, to partia bardziej wdzięczna aktorsko niż muzycznie. Interpretował ją Nicolas Tamagna, rzeczywiście bardzo sprawny aktorsko. Większości jego arii to brawurowe arie gniewu i zemsty (D’ire armato un braccio forte), choć w drugiej części miał też okazję do pokazania swoich umiejętności lirycznych w arii żalu z towarzyszeniem oboju Da te mi parto czy w miłosnym duecie z Lucindą Stringi. Abbraccia.

Najważniejszą w tej operze postacią kobiecą jest Lucinda. W interpretacji Suzanne Jerosme brzmiała poprawnie. Poradziła sobie dobrze z arią żalu z towarzyszeniem basso contunuo i oboju, a także arią gniewu ogromnie trudną technicznie w pierwszej części, a także z arią żalu otwierającą część drugą. To rola ogromnie wymagająca, przecież była przewidziana dla Franceski Bordoni, jednego z najlepszych kobiecych głosów baroku!

Druga z postaci kobiecych Erenice w interpretacji Sonji Runje zachwyciła pięknym, niezwykle potężnym głosem, zabłysła zwłaszcza w arii wzgardy Non credo a quel core wykonanej z kastanietami – brzmienie było szalenie oryginalne i przebojowe. Druga z jej arii Ricordati che padre miała ciekawą budowę – liryczną w części (a) z towarzyszeniem skrzypiec i wiolonczeli, dynamiczną w części (b).

Ponieważ przewidziany do roli Ernanda Stefan Sbonnik nie mógł wystąpić, dokonano skrótów i część jego partii wykonał przewidziany do roli Alessandro Denis Orellana. Z powodu skrótów całość fabuły stała się nieczytelna, nie było też do końca jasne, w jakiej roli występuje solista w danym momencie (no, może poza częścią, gdy Alessandro już nie żył). Sam Orellana jest obdarzony pięknym, niezwykle silnym sopranem, z którego korzysta bardzo umiejętnie i efektownie. Wszystkie jego arie, poczynając od pierwszej, triumfalnej (Abbiam vinto. Amico regno) poprzez arię miłosna w części pierwszej (Col piacer che siate miei) i arię przebaczenia w drugiej, były niezwykle popisowe i wirtuozowskie. Zebrał też chyba najbardziej entuzjastyczne brawa publiczności.

Największy entuzjazm i uznanie należy się jednak bez wątpienia {oh!} Orkiestrze i jej koncertmistrzyni Martynie Pastuszce, której przypadło kierownictwo muzyczne tego przedsięwzięcia. Nie będzie żadnej przesady w stwierdzeniu, że oh! Orkiestra jest w tej chwili jedną z najlepszych w naszym kraju kapel spośród orkiestr specjalizujących się w wykonawstwie historycznym. Jej sukcesy także poza granicami (Festiwal Barokowy w Bayreuth!) najlepiej o tym świadczą. Zresztą nie o ranking tu chodzi, ale o doskonałe, perfekcyjne brzmienie, znakomite wyczucie frazy, dynamiki i barokowego „ducha”. Efektowna, wirtuozowska muzyka Caldary, kompozytora u nas właściwie nieznanego, choć w swoich czasach niezwykle płodnego i popularnego, dała orkiestrze przestrzeń do wspaniałego występu. Aż żal, że przez konieczne cięcia mogliśmy się krócej cieszyć tą muzyczną ucztą.

Dwa dni po koncercie tradycyjnie soliści i orkiestra wystąpili w Theater and der Wien w Wiedniu. Ale dzięki Festiwalowi All’Improvviso gliwicki popis stanowił dla polskiej publiczności niepowtarzalną możliwość usłyszenia po raz pierwszy opery Antonia Caldary i to z polskim królem w roli tytułowej!

 

2022, 20 listopada – 15. Festiwal Muzyki Dawnej Improwizowanej All’Improvviso, Teatr Miejski, Gliwice

Prapremiera polska
Wersja koncertowa

Wystąpili
Venceslao, król Polski (kontratenor) – Max Emanuel Cenčić
Casimiro, jego syn (kontratenor) – Nicolas Tamagna
Alessandro, drugi syn/Ernando, generał (kontratenor sopran) – Denis Orellana
Lucinda, księżniczka litewska (sopran) – Suzanne Jerosme
Erenice, księżniczka, ukochana Alessandro (mezzosopran) – Sonja Runje
Gismondo, kapitan gwardii, zaufany Casimiro (bas) – Pavel Kudinov

Basso continuo: Anna Firlus, Vladimir Waltham, Jan Čižmář

{oh!} Orkiestra, dyr. Martyna Pastuszka

Relacja – Il Venceslao Caldary, czyli barokowa historia Polski

Il Venceslao – Wacław (Władysław?), król Polski

opera w pięciu aktach
muzyka Antonio Caldara
libretto Apostolo Zeno
premiera w Hoftheater w Wiedniu, 4 listopada 1725, z okazji uroczystości na cześć cesarza Karola VI, z dekoracjami Giuseppe’a Galli-Bibiena

Premierowa obsada:
Venceslao, król Polski (alt-kastrat) – Gaetano Orsini
Casimiro, jego syn (alt-kastrat) – Pietro Casati
Alessandro, drugi syn, kochanek Erenice (sopran–kastrat) – Giovanni Vincenzi lub Domenico Genovesi
Lucinda, księżniczka litewska (sopran) – Faustina Bordoni
Erenice, księżniczka, ukochana Alessandro (alt) – Rosa D’Amberville
Ernando, generał i faworyt Venceslao, przyjaciel Alessandro (tenor) – Francesco Borosini
Gismondo, kapitan gwardii, zaufany Casimiro (bas) – Christoph Praun

Akt I
Cały Kraków celebruje zwycięstwo generał Ernanda nad Adrastusem, dowódcą wojsk mołdawskich (Abbiam vinto. Amico regno). Król przybywa wraz z synami (Se vuoi dar leggi). Alessandro wita przyjaciela, Casimiro go unika. Król chce nagrodzić generała, pyta go o to, czego pragnie, Ernando chce coś wyznać. Scenę przerywa Casimiro. Venceslao prosi Alessandra, aby poszedł za przyjacielem i robi wyrzuty Casimiro za przerwanie uroczystości.

Gismondo, kapitan gwardii i zaufany Casimiro, ostrzega go o przybyciu litewskiej królowej Lucindy w męskim przebraniu.

Lucinda staje przed królem jako sekretarz królowej, wysłany przez nią z podpisanym przez Casimiro zobowiązaniem do małżeństwa (Aveva l’idol mio) . Casimiro, zirytowany, zaprzecza i wychodzi. Mowa wzrusza Gismondo, który przyznaje, że poznał królową (Minor pena di un’alma fedele). Lucinda ma nadzieję na pomyślne rozwiązanie sprawy, ale jest też pełna obaw (Un motivo per piangere).

Erenice i Alessandro wespół z Ernandem postanawiają przyspieszyć swój ślub, aby uprzedzić ewentualny sprzeciw króla (Col piacer che siate miei). Erenice dostrzega, że Ernando jest smutny. Wkracza Casimiro i przerywa zwierzenia między Erenice i Ernando.

AKT II
Król zaprasza wszystkich na przedstawienie na cześć Ernanda. Lucinda, wciąż incognito, prosi o audiencję, jednak król odkłada rozmowę na później.

Wreszcie Lucinda wręcza notę z przyrzeczeniem małżeństwa podpisanym przez Casimiro, ten jednak zaprzecza i drze papier. Prosi władcę o pozwolenie i wyzywa rzekomego sekretarza na pojedynek. Vanceslao robi synowi wyrzuty, ten jednak chwali się zmiennością w miłości.

Ernando rozpacza z powodu swej niespełnionej miłości do Erenice. Kiedy ta przybywa, wyznaje jej miłość. Erenice nie może uwierzyć, że Ernando zdradza swego przyjaciela, ten jednak jest wierny Alessandro i godzi się na to, że musi cierpieć z miłości.

Wchodzi Casimiro, który chce uwieść Erenice, wyraża fałszywą skruchę za swoje uprzednie zachowanie i prosi ją o rękę. Erenice oburzona odrzuca ofertę (Non credo a quel core). Casimiro pała zemstą (D’ire armato un braccio forte). Gismondo informuje księcia o plotce, którą usłyszał od swojej siostry, że nastepnej nocy odbędzie się ślub Erenice. Casimiro grozi rywalowi śmiercią.  Gismondo przeżywa nieszczęście Lucindy (Dovea di amor geloso).

AKT III
Lucinda modli się o boską pomoc (Cara parte di quest’alma). Venceslao chce odłożyć pojedynek, jednak Lucinda jest nieugięta. Przybywa Casimiro, wciąż wzburzony wiadomością o zbliżającym się ślubie Erenice. Odrzuca ostatnie prośby Lucindy i rozpoczyna pojedynek – jednym ciosem rozbraja kobietę, która wówczas ujawnia swoją prawdziwa tożsamość. Casimiro odchodzi, Vanceslao okazuje niezadowolenie z ukrywania tożasamości przez Lucindę i obiecuje jej swoją pomoc.

Królowa dziękuje i zyskuje nadzieję na odzyskanie męża.

Nocą Gidmondo się niepokoi o Casimiro, przybywa król, szukający syna – obaj obawiają się o los Ernanda. Wchodzi Casimiro z zakrwawionym mieczem, król żąda wyjaśnień, Casimiro w końcu przyznaje, że zabił Ernanda jako swego rywala. Pojawia się Ernando, ucieszony król oczekuje wyjaśnień od syna. Pojawia sie Erenice i prosi króla o sprawiedliwość i zemstę: ujawnia swój romans z Alessandrem i fakt, że zaloty Ernanda miały pomóc w utajeniu tego romansu z obawy przed zazdrością Casimiro, tej nocy mieli wziąć ślub, jednak Alessandro został zamordowany. Vanceslao pyta, czy zna mordercę, a Erenice wskazuje Casimiro, ten przyznaje się do tego, że przez pomyłkę zabił brata. Vanceslao nakazuje Gismondo wtrącić mordercę do więzienia.

Vanceslao opłakuje swój los i choć Ernando pociesza go, że jako suweren może ułaskawić syna, ten jednak jest zdecydowany zastosować surowe prawo. Lucinda niepokoi się losem Casimiro, broni go i twierdzi, że jako jej mąż nie podlega już królowi, ten jednak odrzuca jej argumenty, twierdząc, że Casimiro popełniając zbrodnię, był jego synem i poddanym. Lucinda powołuje się na jego obietnice pomocy, król poleca rozpocząć przygotowania do ślubu. Ernando niepokoi się losem Casimiro.

AKT IV
Erenice rozpacza nad urną z prochami Alessandra. Przybywa Ernando, razem rozważają, czy należy przebaczyć mordercy, jednak w końcu postanawiają wywrzeć zemstę.

Tymczasem Casimiro uwięziony, przeżywa swoje nieszczęście. Przybywa Lucinda i Gismondo. Książę sądzi, że przywożą mu wyrok śmierci, jednak Lucinda ogłasza, że uzyskała dla niego przebaczenie (duetto: Stringi. Abbracia). Gismondo prowadzi ich do króla, który ma ogłosić wyrok.

Venceslao pomimo rozterek nakłania syna do ślubu, Lucinda jest uradowana, król jednak zapowiada, że po ślubie Casimiro będzie musiał umrzeć. Ten wyrok wprawia wszystkich w zdumienie, Lucinda wpada w gniew i przeklina swój los, jednak Casimiro uznaje swoją winę i godzi się z wyrokiem. Lucinda jest udręczona.

AKT V
Erenice i Ernando wkraczają do pałacu i zastają tam tłum domagający się ułaskawienia Casimiro. Przybywa król i nakazuje przyprowadzenie syna. Casimiro wyznaje przed ojcem swoje winy i błaga o wybaczenie. Król skazuje go na śmierć. Venceslao rozpacza, że nie może być równocześnie dobrym ojcem i dobrym królem (L’arte, si, del ben regnar). Erenice mimo żałoby nakłania go do przebaczenia bratobójcy, król odrzuca jej prośbę (Ricordati che padre). Następnie Ernando prosi o łaskę dla Casimiro jako nagrodę za swoje wojenne triumfy, jednak i ta prośba zostaje odrzucona (Spunta su que’begli occhi).

Gismondo przynosi wieść, że Lucinda stanęła na czele buntu, wszyscy domagają się wolności dla księcia. Erenice opłakuje swoją utraconą miłość (Luogo magnifico con trono reale). Tłum otacza Lucindę i Casimiro, krzycząc „Vivat Casimiro!”, on jednak nie chce uzurpować tronu ojca i godzi się z wyrokiem. Przeprasza ojca za wywołanie powstania i poddaje się prawu. Venceslao zapowiada swoją abdykację, gdyż nie będąc królem, może przebaczyć synowi. Casimiro przyjmuję koronę i deklaruje, że poślubi Lucindę, przeprasza Ernanda i oferuje mu rękę Erenice.

Opis libretta na podstawie rozprawy doktorskiej: Silvia Urbani, Il Venceslao di Zeno e Caldara (1725): invenzione del dramma, tradizione del testo, libretto e partitura, Universita di Bologna, 2017

Wykonania w Polsce

Relacja- Il Venceslao Caldary, czyli barokowa historia Polski

Achille in Sciro – opera w trzech aktach, libretto Pietro Metastasio, premiera w Hoftheater w Wiedniu, 13 lutego 1736, z okazji zaślubin arcyksiężnej Marii-Teresy z księciem loretańskim François-Etienne’em, dekoracje bracia Antonio i Giuseppe Galli-Bibiena

Adriano in Siria – drama per musica w trzech aktach, libretto Pietro Matastasio, premiera w Hoftheater w Wiedniu, 3 listopada 1732, z okazji czterdziestych siódmych urodzin cesarza Karola VI, wykonawcy: Gaetano Orsini, kastrat alt (Ariano), Ursula Anna Theresia Holzhauser, zwana Reutterin, żona kompozytora dworu Georga Reutera młodszego, sopran (Emirena), Barbara Pisani, sopran (Sabina), Pietro Casati, kastrat alt (Farnaspe), Annibale Pio Fabri, ténor (Osroa), Cristoforo Praun, bas (Aquilio).

Amalasunta – opera w trzech aktach, libretto Nicodemo Blioni, premiera na zamku Questenberga w Jaroměřicach, 1726

Amor non ha legge – favola pastorale, libretto Nicodemo Blioni, premiera na zamku Questenberga w Jaroměřicach, 1726

L’Anagilda – dramma per musica w trzech aktach, libretto Girolamo Gigli według „Storia della perdita e riacquisto della Spagna” Bartolomea de Rogatis, premiera w teatrze Palazzo Ruspoli w Rzymie, 4 stycznia 1711, z intermezzo Dorinda e Grulo lub Pimpinone e Vespetta , wykonawcy: Anna Maria De Piez, zwana Mariuccia (Anagilda), Caterina Petrolli, kontralt (Elvira), Giovanni Maria Morosi, zwany Morosino, kastrat sopran (Ferdinando), Giovanni Battista Mirelli, kastrat alt (Garzia), Annibale Pio Fabri, tenor (Dorina, intermezzo), Giovanni Battista Cavana, bas (Grullo, intermezzo), wznowione w Perugii, karnawał 1713 oraz w Foligno, 3 styczeń 1722

Andromaca – opera w trzech aktach, libretto Apostolo Zeno, premiera w  Teatro della Favorita w Wiedniu, 28 sierpnia 1724, z intermezzo Madame ed il cuoco (libretto Trotti)

Apollo in cielo – componimento da camera w jednym akcie, libretto Pietro Pariati, premiera w Hoftheater w Wiedniu, 4 listopada 1720

L’Argene – trattenimento per musica w trzech aktach, libretto Paolo Emilio Badi, premiera w Accademia ai Saloni w Wenecji, 1689

L’Arminio – opera w trzech aktach, libretto Antonio Salvi, premiera w teatrze San Agostino w Genui, 1705

L’Asilo d’amore – festa teatrale w jednym akcie, libretto Pietro Metastasio, premiera w Linzu, 28 sierpnia 1732

Astarto – opera w trzech aktach, libretto Apostolo Zeno i Pietro Pariasi, premiera na dworze w Salzburgu, 4 października 1725

Astrolobeo e Lisetta – intermezzo, premiera w Rzymie, 1711

Atamo huomo vecchio e Palancha giovine – intermezzo, premiera w Wiedniu, 1721

L’Atenaide – opera w trzech aktach, libretto Apostolo Zeno, premiera w Barcelonie, 1709, powtórna premiera w Hoftheater w Wiedniu, 1714 (II akt Caldara, I akt Andrea Fiorè, III akt Francesco Gasparini)

Barlafuso e Pipa – intermezzo w trzech częściach do Il Costantino Antonia Lottiego, libretto Francesco Rinaldo Cantù, premiera w Hoftheater w Wiedniu, 19 listopada 1716

Caio Marzio Coriolano – opera w trzech aktach, libretto Pietro Pariati, premiera w  Teatro della Favorita w Wiedniu, 28 sierpnia 1717

Caio Fabrizio – dramma per musica w trzech aktach, libretto Apostolo Zeno, premiera w Hoftheater w Wiedniu, 13 listopada 1729

Camaide, imperatore della Cina – opera w trzech aktach, libretto Domenico Lalli, premiera na dworze w Salzburgu, 4 października 1722, z intermezzo La Marchesina di Nanchin

Chi s’arma di virtu vince ogni afetto – libretto I. Buonaccorsi, premiera w Rzymie, 1709

Le Cinesi – componimento drammatico w jednym akcie, libretto Pietro Metastasio, premiera na dworze w Wiedniu, 1735

Ciro riconosciuto – dramma per musica w trzech aktach, libretto Pietro Metastasio, premiera w Giardio della Favorita w Wiedniu, 28 sierpnia 1736, z okazji urodzin cesarzowej Elżbiety-Krystyny, choreografia baletu Alessandro Phillibois,

La clemenza di Tito – dramma per musica w trzech aktach, libretto Pietro Metastasio, premiera w Hoftheater w Wiedniu, 4 listopada 1734, z okazji urodzin cesarza Karola VI, dekoracje bracia Giuseppe i Antonio Galli-Bibiena, choreografia baletu Aleksandro Phillibois, wykonawcy; Piero Casati, kontralt (Tito), Ursula Anna Theresia Holzhauser, zwana Reutterin, żona kompozytora dworu Georga Reutera młodszego, sopran (Vitellia), Felice Salimbeni, kastrat sopran (Sesto), Giuseppe Monteriso, sopran (Annio), Barbara Pisani, sopran (Servilia), Cristoforo Praun, bas (Publio)

La concordia de’pianeti – componimento teatralne w jednym akcie, libretto Pietro Pariati, premiera w Znojmo, 19 listopada 1723

La contesa dei numi – servizio di camera w dwóch aktach, libretto G. Prescimonio, premiera na zamku w Pradze, 1 października 1723, z okazji koronacji cesarza Karola VI na króla Czech,

La Corona d’Imeneo – festa per musica w trzech aktach, libretto Giovanni Claudio Pasquini, premiera na dworze w Wiedniu, 13 marca 1728

La constanza in amor vince l’inganno – opera w trzech aktach, premiera w Mantui, 1701 (jako opera pastorale), poprawiona i wystawiona powtórnie w Maceracie, 1710 (?) i w Palazzo Ruspoli w Rzymie, 6 lutego 1711, z intermezzo Vespetta e Pimpione Francesca Gaspariniego

Il Costatino – libretto Apostolo Zeno, premiera w Wiedniu, 1716

Dafne – dramma pastorale per musica w trzech aktach, libretto Giovanni Biavi, premiera w Salzburgu, 4 października 1719

Demetrio – dramma per musica w trzech aktach, libretto Pietro Metastasio, premiera w Hoftheater w Wiedniu, 4 listopada 1731, na cześć cesarza Karola VI, dekoracje Antonio Galli-Bibiena, choreografia baletu Alessandro Phillebois (I i III akt) i Simon Pietro Levassori della Motta (II akt)

Domofonte – dramma per musica w trzech aktach, libretto Pietro Metastasio, premiera w Hoftheater w Wiedniu, 4 listopada 1733, na cześć cesarza Karola VI, dekoracje Antonio Galli-Bibiena, choreografia baletu Alessandro Phillebois

Dialogo tra vera disciplina ed il Genio – festa do camera w jednym akcie, libretto Giovanni Claudio Pasquini, premiera w Teatro della Favorita w Wiedniu, 15 października 1730

I disingannati – commedia per musicaw trzech aktach, libretto Giovanni Claudio Pasquini na podstawie „Mizantropa” Moliera, premiera w Teatrino di Corte w Wiedniu, 8 lutego 1729

Gon Chisciotte in corte della duchessa – opera serio ridicola w pięciu aktach, libretto Giovanni Claudio Pasquini na podstawie „Don Kichota” Miguela de Servantesa, premiera w Teatrino di Corte w Wiedniu, 3 lutego 1727

Dorinda e Grullo – premiera w Foligno, 1721

I due dittatiori – opera w trzech aktach, libretto Apostolo Zeno, premiera w Hoftheater w Wiedniu, 4 listopada 1726

La Dulcinea e cuoco  – intermezzo, premiera w Neapolu, 1715

Gli equivoci nel sembiante – opera w trzech aktach, libretto Domenico Filippi Contini, premiera w Teatro Nuovo w Casale, 1703

Gli ecclessi dell’infedelta – opera w trzech aktach, libretto Domenico Lalli, premiera na zamku w Salzburgu, 1720

Enone – opera w pięciu aktach, libretto Apostolo Zeno na podstawie „L’Epitia” Giovanniego Battisty Giraldiego, premiera w Giardino della Favorita w Wiedniu, 28 sierpnia 1730

L’Etearco – opera w trzech aktach, libretto Silvio Stampiglia, premiera w Salzburgu, 1726

Euristeo – opera w trzech aktach, libretto Apostolo Zeno, premiera na dworze w Wiedniu, 16 maja 1724, a także w Jaroměřicach, 1724

Farnace – opera w trzech aktach, libretto Lorenzo Morani, premiera w teatrze San Angelo w Wenecji, jesień 1703

Il finto Policare – tragicommedia per musica w trzech aktach, libretto Pietro Pariasi, premiera na zamku w Salzburgu, 1724

La forza dell’amicizia ovvero Pilade e Oreste – opera w trzech aktach,  libretto Giovanni Claudio Pasquini, premiera w Grazu, 17 sierpnia 1728 (II i III akt Caldara, I akt Georg Reutter), z intermezzo Alisca e Bleso

Il Germanio marte – opera w trzech aktach, premiera na zamku w Salzburgu, 4 października 1721, z intermezzo Grespilla e Fanfarone

Girlanda di Fiori – premiera w Wiedniu, 1726

Gianguir, imperatore del Mongol – opera w trzech aktach, libretto Apostolo Zeno, premiera w Hoftheater w Wiedniu, 4 listopada 1724

Il giubilo della Salza – festa, libretto R.M. Rossi, premiera w Salzburgu, lato 1716

Gunio Bruto ovvero La Caduta dei Tarquini – opera w trzech aktach, libretto Giacomo Sinibaldi, skomponowane w Rzymie, 1711, przeznaczone do wystawienia w Wiedniu, nie wystawione (akt III Caldara, akt I Carlo Francesco Cesarini, alt III Aleksandro Scarlatti)

Il Giuoco del Quadriglio – opera di camera, 1734

La grazie vindicate – componimento drammatico w jednym akcie, libretto Pietro Metastasio, premiera w Giardinio della Favorita(?) w Wiedniu, 28 sierpnia 1735, z okazji narodzin księżniczki Elizy

Grespilla e Fanfarone – intermezzo do Il Germanio marte, premiera na zamku w Salzburgu, 4 października 1721

Ifigenia in Aulide – opera w trzech aktach, libretto Apostolo Zeno na podstawie Eurypidesa, premiera w Hoftheater w Wiedniu, 5 listopada 1718

Imeneo – pastorale w trzech aktach, libretto Pietro Pariasi, premiera w Barcelonie, 1708, nowa wersja libretta Apostolo Zeno, premiera w Giardinio della Favorita w Wiedniu, 28 sierpnia 1727

L’Inganno tradito dall’amore – opera w trzech aktach, libretto Antonio Maria Lucchini, premiera w pałacu arcybiskupim w Salzburgu, 1720, z intermezzo Atamo huomo vecchio e Palancha giovine (Wiedeń, 1721)

L’ingratitudine castigata – opera w trzech aktach, libretto Francesco Silvani, premiera w Wenecji, 1698, lub w Rzymie, 1709, ponownie w Wiedniu, 1737

L’Inimico generoso – opera w trzech aktach, premiera w Teatro Malvezzi w Bolonii, 1709

Lisetta ed Astrobolo – intermezzo do opery La verità nell’inganno ossia Arsinoe, premiera w Salzburgu, 15 listopada 1727, oraz do opery Il Tiridate ossia verità nell’inganno, premiera w Wiedniu, 1730

Livia – festa teatrale w jednym akcie, libretto Giovanni Claudio Pasquini, premiera w Hoftheater w Wiedniu, 19 listopada 1731

Le Lodi d’Augusto – festa da camera w trzech aktach, libretto Giovanni Claudio Pasquini, premiera w Giardinio della Favorita w Wiedniu, 1 października 1734

Lucio Papirio dittatore – opera w trzech aktach, libretto Apostolo Zeno, premiera w Hoftheater w Wiedniu, 4 listopada 1719, na cześć cesarza Karola VI, na zamówienie cesarzowej Elżbiety-Krystyny, ponownie w Teatro San Giovanni Grisostomo w Wenecji, 1721

Madame ed il cuoco – intermezzo do opery Andromaca, premiera w Wiedniu, 1724

Il Maggior grande – componimento per musica da camera w jednym akcie, libretto Pietro Pariati, premiera na dworze w Wiedniu, 1 października 1716

La Marchesina di Nanchin – intermezzo do opery Camaide, imperatore della Cina, libretto Domenico Lalli, premiera w Salzburgu, 4 października 1722

Mercurio, Adone, Venere – premiera w Mediolanie, 1711

Mitridate – opera w pięciu aktach, libretto Apostolo Zeno, premiera w Hoftheater w Wiedniu, 4 listopada 1728, na cześć cesarza Karola VI

Il Natale d’Augusto – festa w trzech aktach, libretto Giovanni Claudio Pasquini według „Metamorfoz” Owidiusza, premiera w Giardinio della Favorita w Wiedniu, 1 października 1733

Il Natale di Minerva – festa per musica w trzech aktach, libretto Giovanni Claudio Pasquini, premiera w Wiedniu, 1729

Il Natale di Minerva Tritonia – festa per musica w trzech aktach, libretto Giovanni Claudio Pasquini, premiera w Giardinio della Favorita w Wiedniu, 28 sierpnia 1735

Nigella e Tirsi – pastorale w trzech aktach, libretto Giovanni Claudio Pasquini, premiera w Wiedniu, 1726

Nitocri – opera w trzech aktach, libretto Apostolo Zeno, premiera w Teatro della Favorita w Wiedniu, 30 sierpnia 1722

Il nome più glorioso – componimento da camera w jednym akcie, libretto Pietro Pariati, premiera w Barcelonie, 4 listopada 1709

L’Olimpiade – dramma per musica w trzech aktach, libretto Pietro Metastasio, premiera w Giardinio della Favorita w Wiedniu, 28 sierpnia 1733, z okazji urodzin cesarzowej Elżbiety-Krystyny, dekoracje Giuseppe Galli-Bibiena, choreografia baletu Alessandro Phillebois

L’Oracolo in sogno – opera w trzech aktach, libretto Francesco Silviani, premiera w Teatro di Mantova w Mantui, 6 listopadzie 1699, wznowione w San Angelo w Wenecji, styczeń 1700 (akt I Caldara, akt II Antonio Quitavalle, akt III Carlo Francesco Pollarolo)

Ormisda re di Persia – opera w trzech aktach, libretto Apostolo Zeno, premiera w Hoftheater w Wiedniu, 4 listopada 1721, na cześć cesarza Karola VI

Ornospade – opera w trzech aktach, libretto Apostolo Zeno, premiera w Hoftheater w Wiedniu, 4 listopada 1727

Paride sull’Ida ovvero Gli amori di Paride con Enone – fasola pastorale w trzech aktach, premiera w Teatro di Mantova w Mantui, wiosna 1704 (z ariami Antonia Quintavallego)

La Partenope – opera w trzech aktach, libretto Silnio Stampiglia, premiera w Teatro di Mantova w Mantui, maj 1701 (wątpliwe), wznowione w Teatro San Giovanni Grisostomo w Wenecji, 1707 (na premierze mógł być obecny Haendel podczas swojego pierwszego pobytu w Wenecji), wznowione w Bonascossi w Ferrarze, maj 1709

La patienza di Socrate con due mogli – scherzo drammatico w trzech aktach, libretto Piccolo Minato, premiera w Hoftheater w Wiedniu, 4 listopada 1731 (uwertura i I akt Caldara, II i III akt Georg Reuter)

Pimpinone e Vespetta – intermezzo do opery L’Anagilda, premiera w Rzymie, 1711

Il piu bel nome – componimento da camera w jednym akcie, libretto Pietro Pariasi, premiera podczas otwarcie Teatro de la Santa Cruz w Barcelonie, 2 sierpnia 1708, z okazji ślubu arcyksięcia Karola Habsburga z Elżbietą Brünswick-Wolfenbuttel

La promesa serbata al primo – opera w trzech aktach, premiera w teatrze SS Giovanni e Paolo w Wenecji, karnawał 1697

Psiche – componimento da camera w jednym akcie, libretto Apostolo Zeno, premiera w Hoftheater w Wiedniu, 19 listopada 1720 ( z ariami Johanna Josepha Fuxa)

Sancio Panza governatore dell’isola Barattaria – commedia per musica w trzech aktach, libretto Giovanni Claudio Pasquini na podstawie „Don Kichota” Miguela de Servantesa, premiera w Teatrino di Corte w Wiedniu, 27 styczeń 1733

Scipione nelle Spagne – opera w trzech aktach, libretto Apostolo Zeno, premiera w Hoftheater w Wiedniu, 4 listopada 1722

Scipione Africano il maggiore – festa do camera w jednym akcie, libretto Giovanni Claudio Pasquini, premiera w Hoftheater w Wiedniu, 4 listopada 1735

Il serva illustrata del merito – libretto G. Biavi, nie wystawiona

Il selvaggio eroe – tragikomedia eroico-pastorale w pięciu aktach, libretto Giovanni Frigimelica Roberti, premiera w Teatro San Giovanni Grisostomo w Wenecji, 20 listopada 1707

Semiramide in Scalona – opera w trzech aktach, libretto Apostolo Zeno, premiera w Giardinio della Favorita w Wiedniu, 28 sierpnia 1725

Sirita – opera w trzech aktach, libretto Apostolo Zeno, premiera w Giardinio della Favorita w Wiedniu, 21 sierpnia 1719, z okazji zaślubin Fryderyka Augusta Sasa, późniejszego Augusta III, króla Polski, z Maria Józefiną, córką cesarza Austrii Józefa I Habsburga

Sofonisba – opera w trzech aktach, libretto Francesco Silviani według Pierre’a Corneille’a, premiera w Teatro San Giovanni Grisostomo w Wenecji, jesień 1708

Il Temistocle – drama per musica, libretto Pietra Metastasio, premiera w Hoftheater w Wiedniu, 4 listopada 1736, na cześć cesarza Karola VI, z rozkazu jego żony Elżbiety Krystyny, dekoracje Giuseppe Galli-Bibiena, choreografia baletu Alessandro Phillebois

Teodosio – libretto V. Grimami, premiera w Hamburgu, 1718

Il Tiridate ossia verità nell’inganno – opera w trzech aktach, libretto Francesco Silviani, premiera w Teatrino di Corte w Wiedniu, 11 listopada 1717, oraz w Salzburgu, 1717, wznowiona w Wiedniu, 1730, z intermezzo Lisetta ed Astrolobo

Il Tirsi – drama pastorale w pięciu aktach, libretto A.Z. (Apostolo Zeno?), premiera w teatrze San Salvatore w Wenecji, 1696 (II akt Caldara, I akt Lotti, II akt Ariosti, IV i V akt ?)

Tito e Berenice – opera w trzech aktach, libretto Sigismondo Capece i Pietro Ottoboni, premiera w Teatro Capranica w Rzymie, 10 stycznia 1714

Il trionfo d’amore – premiera w Rzymie, 1709

Il Venceslao 

La verità nell’inganno ossia Arsinoe – opera w trzech aktach, libretto Francesco Silviani, premiera w Salzburgu, 15 listopada 1727, z intermezzo Lisetta ed Astrolobo

Zaira – opera w trzech aktach, libretto Francesco Silviani, premiera w Wiedniu, 1719

Achille in Sciro Johann Adolf Hasse

Aci, Galatea e Polifemo Georg Friedrich Haendel

Acis and Galatea Georg Friedrich Haendel

Admeto, Rè di Tessaglia Georg Friedrich Haendel

Adriano in Siria Giovanni Battista Pergolesi

Agrippina Georg Friedrich Haendel

Alceste Georg Friedrich Haendel

Alcina Georg Friedrich Haendel

Alessandro Georg Friedrich Haendel

Alessandro Severo Georg Friedrich Haendel

Alexander’s Fest Georg Friedrich Haendel

Almira Georg Friedrich Haendel

Amadigi di Gaula Georg Friedrich Haendel

Antigono Johann Adolf Hasse

Arbace Georg Friedrich Haendel, Leonardo Vinci, Johann Adolph Hasse

Arianna Claudio Monteverdi

Arianna in Creta Georg Friedrich Haendel

Ariodante Georg Friedrich Haendel

Armide Jean Baptiste Lully

Arminio Georg Friedrich Haendel

Atalanta Georg Friedrich Haendel

Attlio Regolo Johann Adof Hasse

Il ballo delle Ingrate Claudio Monteverdi

Berenice, Regina d’Egitto Georg Friedrich Haendel

Caio Fabrizio Johann Adolf Hasse

Castor et Pollux Jean-Philippe Rameau

Il combattimento di Tancredi e Clorinda Claudio Monteverdi

The Comical History of Don Qiochote Purcell Henry

Comus Georg Friedrich Haendel

Daphne Georg Friedrich Haendel

Deidamia Georg Friedrich Haendel

Dido and Aeneas Purcell Henry

Ezio Georg Friedrich Haendel

The Fairy Queen Purcell Henry

Faramondo Georg Friedrich Haendel

Farnace Antonio Vivaldi

Il Flaminio Giovanni Battista Pergolesi

Flavio, Re de’Longobardi Georg Friedrich Haendel

Il Floridante Georg Friedrich Haendel

Lo frate’nnamorato Giovanni Battista Pergolesi

Germanico in Germania Nicola Porpora

Gismondo, Re di Polonia Leonardo Vinci

Giulio Cesare in Egitto Georg Friedrich Haendel

Hercules Georg Friedrich Haendel

Hippolyte et Aricie Jean Philippe Rameau

L’incoronazione di Poppea Claudio Monteverdi

Israel in Egypt Friedrich Georg Haendel

Jephtha Georg Friedrich Haendel

Judas Maccabaeus Georg Friedrich Haendel

Juditha triumphans Antono Vivaldi

Livietta e Tracollo Giovanni Battista Pergolesi

Marc’Antonio e Cleopatra Johann Adolf Hasse

Muzio Sevola Georg Friedrich Haendel

Naïs Jean-Philippe Rameau

L’Olimpiade Giovanni Battista Pergolesi

L’Orfeo Claudio Monteverdi

Ottone, Re di Germania Georg Friedrich Haendel

Il pastor fido Georg Friedrich Haendel

Platée Jean-Philippe Rameau

Il prigioner superbo Giovanni Battista Pergolesi

Radamisto Georg Friedrich Haendel

Rinaldo Georg Friedrich Haendel

Il ritorno d’Ulisse in patria Claudio Monteverdi

Rodelinda, Regina de’Longobardi Georg Friedrich Haendel

Rodrigo Georg Friedrich Haendel

Salustia Giovanni Battista Pergolesi

San Casimiro, Re di Polonia Alessandro Scarlattti

Saul Geor Friedrich Haendel

Semiramide riconosciuta Leonardo Vinci

Il Sant’Alessio Landi Stefano

La serva padrona Giovanni Battista Pergolesi

Samson Georg Friedrich Haendel

San Casimiro Rè di Polonia Alessandro Scarlatti

Sigismodo Gioachino Rossini

Susanna Georg Friedrich Haendel

Tamerlano Georg Friedrich Haendel

The Tempest Purcell Henry

Tirsi e Clori Claudio Monteverdi

Tolomeo ed Alessandro Domenico Scarlatti

Tolomeo, Rè di Egitto Georg Friedrich Haendel

Il trionfo del Tempo e del Disinganno Georg Friedrich Haendel

Il Venceslao Antonio Caldara

Ur. 1670 lub 1671 w Wenecji

Zm. 28 grudnia 1736 w Wiedniu

Włoski kompozytor okresu baroku

 

Był synem skrzypka. W dzieciństwie śpiewał w chórze bazyliki św. Marka w Wenecji oraz uczył się gry na różnych instrumentach, m.in. na skrzypcach i wiolonczeli u Giovanniego Legrenziego. Od 1699 przebywał w Mantui. Pracował tam na dworze księcia Ferdynanda Karola Gonzagi, wielbiciela opery, jako maestro di capella. Kompozycje napisane dla księcia Mantui nie zachowały się. W 1707 przeniósł się do Barcelony na dwór Karola VI Habsburga, gdzie pracował jako kompozytor. Napisał wówczas kilka dzieł, które były pierwszymi włoskimi operami wystawionymi w Hiszpanii. W 1708 wrócił do Włoch na dwór księcia Francesco Marii Ruspolego w Rzymie jako maestro di capella. Napisał wówczas swoje ważne dzieło La costanza in amor vince l’inganno (1710) dla publicznego teatru w Maceracie. Od 1716 mieszkał w Wiedniu, gdzie objął posadę vice-maestro di capella na dworze cesarskim. Skomponował wówczas około 40 oper, zarówno tragicznych, jak i komicznych. Podejmował się też realizacji zamówień dla dworu arcybiskupa Salzburga. W Wiedniu mieszkał i pracował do śmierci.

Był jednym z najpopularniejszych i najbardziej uznanych kompozytorów swoich czasów. Był twórcą niezwykle płodnym, skomponował m.in. 114 dzieł religijnych (w tym 20 mszy, motety, nieszpory), 37 oper, 26 tzw. serenat scenicznych, 29 oratoriów, kantaty, madrygały i wiele dzieł instrumentalnych. Do kilku z jego oper libretta napisał Pietro Metastasio.

Opery Antonia Caldary

Antonio Caldara

Georg Friedrich Haendel

Johann Adolph Hasse

Niccolò Jomelli

Giovanni Girolamo Kapsberger

Stefano Landi

Jean-Baptiste Lully

Claudio Monteverdi

Giovanni Battista Pergolesi

Nicola Porpora

Henry Purcell

Jean-Philippe Rameau

Alessandro Scarlatti

Georg Philipp Telemann

Leonardo Vinci

Antonio Vivaldi