Ur. 4 stycznia 1710 w Jesi pod Anconą

Zm. 16 marca 1736 w Pozzuoli

Włoski kompozytor, skrzypek i organista okresu baroku

Urodził się jako Giovanni Battista Draghi, przyjął jednak nazwisko od miejscowości Pergola, z której pochodziła jego rodzina. Trójka jego rodzeństwa zmarła w dzieciństwie. W rodzinnym mieście uczył się u miejscowego muzyka Francesco Santiniego. We wczesnych latach 20-tych XVIII wieku przyjechał do Neapolu i wstąpił do konserwatorium dei Poveri di Gesù Cristo, prawdopodobnie dzięki stypendium margrabiego Cardola Marii Pianettiego.  Studiował śpiew, grę na skrzypcach i kompozycję, a wśród jego nauczycieli byli Francesco Durante i Leonardo Vinci. W 1731 roku skomponował swoją pierwszą operę, Salustia. Wstąpił wówczas na służbę księcia Ferdynanda Colonna Stigliano jako maestro di capella na jego dworze. W 1732 roku powstała opera buffa Lo frate’nnamorrato (1732), a w 1733 skomponował operę seria Il prigionier superbo  z dwoma intermezzami, z których jedno, La serva padrona, zdobyło ogromną popularność i przyniosło Pergolesiemu sławę.

W 1734 roku tron Neapolu objął Karol VII Burbon, a Pergolesi skomponował dlań Mszę F-dur, wystawioną w Rzymie. Otrzymał też nominację na maestro di capella na dworze księcia Maddaloniego. Powstała wówczas opera Adriano in Siria z intermezzem Livietta e Tracollo.

Sukces mszy przyniósł Pergolesiemu kolejne zamówienie z Rzymu na operę L’Olimpiade przeznaczoną na rzymski karnawał 1735. W tym samym roku powstała też opera komiczna Il Flaminio.

Od 1736 roku, z powodu postępującej gruźlicy, Pergolesi mieszkał w klasztorze franciszkanów w Pozzuoli. Skomponował tam swoje słynne dzieła Salve Regina oraz Stabat Mater. Zmarł w klasztorze i tamże został pochowany.

Opery Giovanniego Battisty Pergolesiego

właśc. Claudio Giovanni Crettinnieo Antonio Monteverdi

Ur. 15 maja 1567 w Cremonie

Zm. 29 listopada 1643 w Wenecji

Włoski kompozytor, skrzypek i śpiewak wczesnego baroku, jeden z twórców opery

Jego nauczycielem był najprawdopodobniej Marc’Antonio Ingegneri, maestro do capella katedry w Cremonie. Już jako młodzieniec objawił talent muzyczny, a swoje pierwsze kompozycje opublikował w wieku 15 lat. W 1587 wydał pierwszą księgę madrygałów.

Od 1592 na służbie dworu Gonzagów w Mantui (jako suonatore di vivuola), publikował kolejne księgi (1592, 1603, 1605). Na dworze Gonzagów skomponował swoją pierwszą operę L’Orfeo (1607), po niej zaś Ariannę (1608), z której ocalał jedynie słynny Lament. W 1610 roku skomponował nieszpory Vespro della Beata Vergine.

Wkrótce poślubił Claudię de Cattaneis i miał z nią troje dzieci. Owdowiał w 1607 roku. Po śmierci księcia Vincenta Gonzagi w 1612 roku odszedł z dworu i objął posadę maestro di capella w weneckiej bazylice św. Marka. Było to jedno z najbardziej prestiżowych stanowisk muzycznych w ówczesnej Italii. W 1632 roku przyjął święcenia kapłańskie. Uprawiał w tym czasie przede wszystkim muzykę sakralną – psalmy i koncerty wokalne zebrane w księgę Selva morale e spirituale (1640) oraz kolejne księgi madrygałów (1614, 1618, 1632, 1638 – z dialogiem dramatycznym Combattimento di Tancredi e Clorinda). W Wenecji wystawił swoje ostatnie opery: Il ritorno d’Ulisse in Patria, 1640, Le nozze d’Enea con Lawinia, 1641 (zaginiona) i L’incoronazione di Poppea, 1643. Zmarł 29 listopada 1643 roku w Wenecji.

Opery Claudia Monteverdiego

Ur. 28 listopada 1632 we Florencji

Zm. 22 marca 1687 w Paryżu

Francuski kompozytor epoki baroku

Urodził się i wychował we Włoszech, w rodzinie młynarza Lorenza Lulliego. Do Francji przyjechał w roku 1646 jako podopieczny kawalera de Guide, wuja księżnej Anny Marii Ludwiki de Montpensier, kuzynki króla Ludwika XIV. Młoda księżniczka chciał doskonalić swój język włoski w kontaktach z trzynastoletnim Lullym. Szybko jednak dostrzeżono jego talenty artystyczne. Opieką otoczyli go pozostający na służbie książęcego dworu muzycy, tacy jak Nicolas Mètru, Nicolas Gigault, Francis Roberday i przede wszystkim Michel Lambert. Lilly uczył się gry na gitarze, skrzypcach i klawesynie, a także kompozycji, tańca i aktorstwa.

Po upadku Frondy i wygnaniu księżniczki w 1652 roku Lully wstąpił na służbę na dwór królewski, na którym – prawdopodobnie dzięki wpływom Lamberta – robił szybką karierę. W lutym 1653 tańczył u boku króla w Balecie nocy, a trzy miesiące później został mianowany nadwornym kompozytorem. Tworzył wówczas muzykę do dworskich baletów i sam w nich tańczył. W 1656 stworzył własny zespół  Les petits violons. Kiedy w 1661 król Ludwik XIV przejął pełnię władzy, mianował Lully’ego nadintendentem muzycznym i przyznał mu francuskie obywatelstwo. W kolejnym roku muzyk poślubił Madeleine Lambert, córkę swego nauczyciela. Podjął współpracę z Molierem, tworząc wespół z nim komedie-balety (m.in. Małżeństwo z przymusu, 1664, Grzegorz Dyndała, 1668, Mieszczanin szlachcicem, 1670).

Już w 1671 roku działalność zainicjowała Akademie d’Operas en Musique, która jednak zbankrutowała rok później. Lully wykupił ją i uzyskała od króla list patentowy przyznający mu dożywotnią wyłączność w tej sferze. Wystawiona w 1773 roku opera Cadmus et Hermione była pierwszą tragedią muzyczną (tragédie en musique lub tragédie lyrique), gatunkiem muzycznym stworzonym przez kompozytora. Była to swoista synteza opery włoskiej i francuskiego teatru klasycznego o oryginalnej i niespotykanej gdzie indziej formie. Współpracując z wybitnymi postaciami świata literackiego, Philippe’em Quinaultem (Alcesta, 1674, Thésée, 1675, Atys, 1676, Isis, 1677), a także Thomasem Corneille’em i Bernardem de Fontenelle (Psyché, 1678, Bellérophon, 1679) Lully odnosił sukcesy i utrzymywał stałe poparcie króla. Stał się niepodzielnym władcą muzycznego życia ówczesnej Francji i twórcą narodowej opery francuskiej. W 1681 uzyskał szlachectwo i został mianowany sekretarzem królewskim. We współpracy z Quinaultem wystawił jeszcze opery Phaéton, 1683, Amadis, 1684, Roland, 1685, Armida, 1686, a do libretta Jeana-Gilberta de Campistron – Acis i Galatée, 1686.

6 stycznia 1687 roku prowadząc Te Deum na cześć uzdrowienia króla, Lully uderzył się swoją ostro zakończoną dyrygencką laską w stopę i dwa tygodnie później zmarł wskutek zainfekowania rany.

Opery Lully’ego

Ur. 1587 w Rzymie (ochrzczony 26 lutego 1587)

Zm. 28 października 1639 w Rzymie

Włoski kompozytor okresu baroku

W 1595 wstąpił do Collegio Germanio w Rzymie jako chłopięcy sopran. Uczył się tam u Asprilio Pacellego. W 1599 przyjął święcenia kapłańskie i pozostawał pod opieką rodziny Cesi, zwłaszcza księcia Federico Cesi i jego wuja, kardynała Bartolomeo Cesi. Dzięki ich protekcji rozpoczął w 1602 studia w rzymskim seminarium i prawdopodobnie studiował pod okiem tamtejszego maestro di capella Agostina Agazzari. W kronikach seminarium jest wzmiankowany jako kompozytor w 1607 roku, a w 1611 – jako organista i śpiewak. Pomiędzy 1614 a 1617 rokiem służył jako maestro di capella w S. Maria della Consolazione w Todi.

W 1618 przeniósł się do Wenecji i opublikował kolekcję 18 pięciogłosowych madrygałów, niedługo potem uzyskał posadę maestro di capella w Padwie. Stworzył wówczas swoją pierwszą operę, La morte d’Orfeo (1619). W Padwie i Wenecji uformował swój styl pod wpływem szkoły weneckiej, tworzącej w opozycji do konserwatywnego stylu rzymskiego.

W 1620 Landi wrócił do Rzymu, gdzie pozostał do śmierci. Był związany z mecenatem rodzin Borghese i Barberini, na zlecenie których pracował. W 1624 papież Urban VIII z rodu Barberinich powierzył mu obowiązki kleryka w Bazylice św. Piotra oraz powołał na stanowisko maestro di capella w Santa Maria ai Monti. 1629 Landi zatrudnił się również w chórze kaplicy Sykstyńskiej.

Na zamówienie Barberinich skomponował w 1632 swoje najwybitniejsze dzieło Il Sant’Alessio, wykonane na otwarciu Teatro delle Quattro Fontane. Była to pierwsza opera nowego typu o tematyce zaczerpniętej z historii, odmalowująca wewnętrzne życie świętego i podejmująca próbę jego charakterystyki psychologicznej.

Po 1636 podupadł na zdrowiu. Zmarł w Rzymie w 1639. Został pochowany w kościele Santa Maria in Vallicella.

Był twórcą niezwykle płodnym. Komponował msze, arie i responsoria, w większości w stylu seconda practica, która przez niektórych muzyków był uważany za kontrowersyjny, w przeciwieństwie do prima practica, stylu Palestriny, uważanego za bardziej odpowiedni dla muzyki sakralnej.

Opery Stefano Landiego

także Johannes Hieronymus lub Giovanni Geronimo

Ur. ok. 1580 w Wenecji

Zm. 17 stycznia 1651 w Rzymie

Niemiecko-włoski wirtuoz lutni i kompozytor wczesnego baroku

Syn austriackiego oficera Wilhelma Kapsbergera osiadłego w Wenecji. Od 1605 roku mieszkał w Rzymie, gdzie zyskał reputację błyskotliwego wirtuoza. Nawiązał kontakty z wybitnymi indywidualnościami swego czasu, sam prowadził we własnym domu akademię – rodzaj grupy dyskusyjno-artystycznej. Około 1609 poślubił Gerolimę di Rossi, z którą miał trójkę dzieci. W tym czasie zaczął publikować swoje kompozycje na lutnię i teorbę. Wydał sześć kolekcji, z których zachowała się Libro I d’intavolatura di lauto z 1611 roku.

Od 1624 pozostawał na służbie kardynała Francesco Barberini, gdzie współpracował z innymi kompozytorami, m.in. Girolamo Frescobaldim i Stefano Landim. Na dworze kardynała pozostawał do 1646 roku.

Znany przede wszystkim jako wykonawca i wirtuoz, poza muzyką instrumentalną tworzył też dzieła wokalne, z których zachowała się Apotheosis sive Consecratio SS Ignatii et Francisci Xaverii (1622).

Opery Giovanniego Girolama Kapsbergera

Ur. 10 września 1714 w Aversa pod Neapolem

Zm. 25 sierpnia 1774 w Neapolu

Włoski kompozytor okresu późnego baroku

Urodził się w zasobnej rodzinie kupca bławatnego. Uczył się początkowo w katedrze w swoim rodzinnym mieście, później w neapolitańskim Conservatorio di Sant’Onofrio, a następnie w Conservatorio di Santa Maria della Pietà dei Turchini. Jego debiutanckim dziełem była opera komiczna L’eerore amorosa w 1737.

Przełomem dla Jommellego było wystawienie w Rzymie dzięki protekcji księcia Yorku pierwszej opery seria Ricimero, Rè de’Gotti w 1740. Rok później wystawił w Bolonii Ezia z librettem Metastasia, co zaowocowało wyborem na członka Accademia Filarmonica. W 1743 zamieszkał w Wenecji i objął tam posadę dyrektora muzycznego w Ospedale degli Incurabili. Tworzył dzieła zarówno dzieła operowe, jak i sakralne. W 1747 wyjechał do Rzymu, a w 1749 objął tam stanowisko w kaplicy papieskiej. Powodzenie, z jakim spotkały się jego dzieła operowe w Rzymie i Wenecji (Achille in Sciro, 1747, Ifigenia in Aulide, 1751, Atillo Regolo, Demofoonte, 1753) przyniosły mu zamówienie na operę od księcia Karola Eugeniusza wirtemberskiego, dla którego skomponował w 1753 La clemenza di Tito. Wkrótce objął posadę Ober-Kapellmeistra na dworze książęcym w Stuttgarcie. Komponował muzykę wyłącznie do librett Metastasia (Catone in Utica, 1754, Artaserse, 1756, Ezio, 1758, Alessandro nell’Indie, 1760, L’Olimpiade, 1761).

Zwrotem w twórczości Jommellego było nawiązanie współpracy z Mattim Verazim, co przyniosło zmianę w stylu kompozytora. Wprowadził do swoich dzieł scenicznych elementy zaczerpnięte z oper francuskich, np. większą liczbę recytatywów akompaniowanych, a także zespołów i chórów.

W 1769 Jommelli porzucił dwór księcia Karola Eugeniusza i powrócił do Włoch. Podjął starania o współpracę z dworem w Lizbonie, jednak zatrzymanie partytur przez porzuconego pracodawcę uniemożliwiło mu korzystanie z dotychczasowego dorobku. Jommelli napisał wówczas swoja ostatnią operę Armida abbadonata (1770), a także nowe wersje starych dzieł (Demofoonte, 1770, Achille in Sciro, 1771, Ezio, 1774). Jednak jego ówczesne kompozycje zostały odrzucone przez publiczność jako zbyt awangardowe. Wywołało to kłopoty zdrowotne kompozytora (atak paraliżu). Mimo negatywnych reakcji neapolitańskiej publiczności napisał jeszcze serenatę Cerere placata (1772) i przeznaczoną dla Lizbony Tronfo di Clelia (1774). Po śmierci zorganizowano mu w Neapolu publiczny, uroczysty pogrzeb.

Ur. 25 marca 1699 w Bergedorfie pod Hamburgiem

Zm. 16 grudnia 1783 w Wenecji

Niemiecki kompozytor późnego baroku

Urodził się w rodzinie z muzycznymi tradycjami, a ojciec nauczył go podstaw muzyki. W wieku 19 lat wstąpił jako śpiewak tenorowy do opery w Hamburgu, którą kierował Reinhard Kaiser, który wcześniej zatrudnił jako skrzypka G.F. Haendla. W kolejnym sezonie Hasse został z polecenia Johanna Ulricha von Köninga zatrudniony w operze dworskiej księstwa Brunszwik-Lünenburg, gdzie zadebiutował jako kompozytor oper (Antigonus, 1723). Książe sfinansował dalszą edukację muzyczną Hassego i wysłał go do Italii. W 1724 kompozytor  odwiedził Neapol, gdzie zetknął się z Nicola Porporą i Alessandrem Scarlattim oraz spotkał słynnych śpiewaków, m.in. Farinellego.

Do roku 1730 Hasse przebywał we Włoszech, głównie w Neapolu, komponując dla tamtejszej opery królewskiej. W 1726 podróżował po Włoszech, a w 1727 poznał w Wenecji śpiewaczkę Fausitnę Bordoni, którą poślubił w 1730 roku. Dla scen włoskich skomponował w tym czasie 9 oper seria i 6 neapolitańskich.

W 1730 roku otrzymał posadę maestro di capella na dworze elektora saskiego w Dreźnie, gdzie razem z żoną przyjechał w roku 1731. Faustina stała się rychło ulubienicą drezdeńskiej publiczności, a zwłaszcza elektora i polskiego króla Augusta II Mocnego, przez co małżonkowie musieli się często rozstawać. Hasse podróżował do Włoch, a także do Londynu, gdzie przyłączył się do konkurującego z Haendlem Porpory. W jego teatrze wystawił w 1733 roku operę Artaserse. Komponował w tym czasie zarówno dla teatrów włoskich, jak i dla opery drezdeńskiej. W Dreźnie osiadł na stałe w 1739 roku, po śmierci Augusta II. Mieszkał tam z żoną do 1763 roku, w międzyczasie podróżując do Włoch, Wiednia, a prawdopodobnie również do Warszawy. Jedna z jego oper, Zenobia, została napisana specjalnie dla królewskiego teatru w Warszawie, tzw. Operalni, i tu miała premierę z okazji urodzin króla w 1761 roku.

W 1750 roku zdobył stanowisko Oberkappelmeistera, a w 1764 tytuł Supremum Musice Rector, co potwierdzało jego wysoką pozycję w świecie muzycznym. Komponował również dla dworu w Wiedniu, na którym cieszył się poparciem cesarzowej Marii Teresy i gdzie zetknął się z twórczością nastoletniego wówczas Mozarta. W 1771 wystawiono tam jego ostatnią operę Il Ruggiero. W końcu jednak opuścił Wiedeń i wrócił do Wenecji, gdzie w 1782 roku zmarła jego żona, a rok później on sam.

Był kompozytorem niezwykle płodnym, skomponował 120 oper, wiele oratoriów, kantat, mszy i utworów instrumentalnych.

Opery Hassego

George Frideric Handel (ang.)
Ur. 23 lutego 1685 w Halle
Zm. 14 kwietnia 1759 w Londynie
Niemiecki kompozytor późnego baroku, pracujący przez ponad 40 lat w Anglii

Urodził się w rodzinie bez tradycji muzycznych, jako syn Georga Händla, cyrulika i chirurga na służbie księcia Sachsen-Weissenfelds. Kształcił się muzycznie dzięki protekcji księcia i na jego życzenie. Gry na organach i klawesynie uczył się u Friedricha Wilhelma Zaucha, muzyka i kompozytora. W 1702 roku został organistą w Halle, jednak w 1704 porzucił to stanowisko i udał się do Hamburga, gdzie podjął pracę w operze jako skrzypek i klawesynista. Zetknął się tam z kompozytorem i dyrektorem opery Reinhardem Kaiserem, który powierzył mu kompozycje pierwszej opery (Almira, 1705 – 20 wystawień).

W 1706 roku wyjechał do Włoch na zaproszenie Ferdynanda Medyceusza, księcia Toskanii. Zetknął się tam z zarówno z wybitnymi mecenasami muzyki (markiz Francesco Maria Ruspoli, kardynał Carlo Colonna, kardynał Benedetto Pamphili), jak i z wybitnymi muzykami włoskimi tego czasu (Arcangelo Corelli, Alessandro i Domenico Scarlatti). We Włoszech powstały dzieła religijne (Dixie Dominus, 1707), oratoryjne (Il trionfo del tempo e del disinganno, 1707, La Resurrezione, 1708), kantatowe (Aci, Galatea e Polifemo, 1708), a w końcu operowe (Rodrigo, 1707, Agrippina, 1709 lub 1710 – 27 wystawień). Włoskie dzieła Haendla święciły triumfy i świadczyły o szybkim przyswojeniu sobie przez kompozytora osiągnięć muzyki włoskiej, a zwłaszcza opery neapolitańskiej, do której nawiązywał zarówno w oratoriach, jak i w operach.

W 1710 Haendel opuścił Włochy i objął posadę dyrektora muzycznego na dworze Jerzego Ludwika, elektora Hanoweru. W 1711 po raz pierwszy przybył do Anglii, gdzie wystawił w Londynie operę Rinaldo (15 wystawień). Zachęcony sukcesem tego dzieła, powrócił do Londynu w 1712 roku i wstąpił na służbę hrabiego Burlington. Powstały kolejne opery: sielanka Il pastor fido oraz Teseo (1713) i Amadigli (1715). W 1713 roku kompozytor wstąpił na służbę królowej Anny Stuart (skomponował dla niej Odę na urodziny królowej Anny), a po jej śmierci stworzył Te Deum dla jej następcy, Jerzego I, dawnego elektora Hanoweru i protektora Haendla. Postała wówczas także Pasja wg Brookesa (1717) i Muzyka na Wodzie (1717)  dedykowana królowi. Od 1717 Haendel pracował dla Jamesa Brydgesa, przyszłego księcia Chandos, i zamieszkał w jego rezydencji w Cannons. Skomponował wówczas cykl 11 hymnów Chandos Anthems, a także maskę pastoralną Acis and Galatea i oratorium Esther (1718).

W 1719 roku powstała Royal Academy of Music – zainicjowane przez szlachtę i popierane przez króla towarzystwo muzyczne finansowane przez subskrypcję. Haendel został jego dyrektorem artystycznym, zaś administratorem mianowano Johna Jacoba Heideggera, pochodzącego ze Szwajcarii impresaria muzycznego. Pierwszą operą skomponowana przez Haendla dla Royal Academy i wystawioną w King’s Theatre był Radamisto, a zadebiutował w niej kastrat Senesino, który był przez wiele lat najwybitniejszym wykonawcą oper kompozytora. W kolejnych latach Haendel zatrudnił m.in. słynne primadonny Franceskę Cuzzoni, a później Faustynę Bordoni – rywalizujące ze sobą i silnie skonfliktowane śpiewaczki. Wystawiono m.in. Floridante, Ottona, Flavię (1722/1723), Juliusza Cezara (1723/1724, Tamerlana, Rodelindę (1725), Alessandra, Scipione (1726), Admeta, Riccarda I (1727), Siroe, Tolomea (1728).

Po śmierci Jerzego I (1727) tron objął jego syn, Jerzy II Hanowerski. W tym roku Haendel przyjął obywatelstwo brytyjskie. W 1729 roku wycofali się subskrybenci, a tzw. druga Akademia zatrudniła znakomitą śpiewaczkę Annę Stradę del Po. Wystawiono Lotaria (1729), Partenope (1730), Poro, Ezio (1731), Sosarme (1732) i w końcu Orlanda (1732/1733). W tym czasie grupa opozycyjnych wobec króla arystokratów pod przewodnictwem księcia Walii Fryderyka Ludwika powołała do życia konkurencyjne przedsięwzięcie pod nazwą Opera of the Nobility, zatrudniające kompozytora Nicola Porporę oraz angażujące wybitnych  śpiewaków, w tym wykradzionego Haendlowi Senesina i legendarnego Farinellego. Haendel, walcząc o słuchaczy, zatrudnił kastrata Carestiniego, skomponował i wystawił – tym razem w Covent Garden – kolejne arcydzieła, m.in.: Arianna in Creta (1734), Ariodante, Alcina (1735), Atalanta (1736), Arminia, Giustinia, Berenice (1737). W kwietniu tego roku kompozytor podupadł na zdrowiu i przeszedł pierwszy atak paraliżu, który leczył w Akwizgranie. W tym czasie nastąpiło bankructwo Opera of the Nobility, a Porpora opuścił Londyn.

Haendel powrócił na scenę King’s Theatre i wystawił Faramonda (1738) oraz Serse (1738), w którym zadebiutował kolejny genialny kastrat, Caffarelli. Ostatnie opery włoskie w dorobku Haendla to Imeneo (1740) i Deidamia (1741). Jednak już wcześniej kompozytor stworzył kilka genialnych oratoriów, m.in. Athelię (1733), Saula i Izrael w Egipcie (1739). W roku 1739 kompozytor wydał Concerti Grossi op. 6. W 1742 roku oratorium Mesjasz odniosło spektakularny sukces w Dublinie i Haendel postanowił zastąpić sezony operowe, sezonami oratoryjnymi. Londyńska publiczność zaczęła bowiem bardziej cenić oratoria w języku angielskim niż włoską operę. Powstały kolejne dzieła: Samson (1743), Semele (1744), Hercules, Belshazzar (1745), Judas Maccabaeus (1747), Solomon, Susanna (1749), Theodora (1750), Jephta (1752), The Triumf of the Time and Truth (1757, rozszerzona wersja młodzieńczego oratorium z 1707, z tekstem w języku angielskim).

W tym czasie pogarszał się stan zdrowia kompozytora i, mimo leczenia oraz operacji, Haendel utracił wzrok. Zmarł w Wielką Sobotę 14.04.1759 roku o ósmej rano, a sześć dni później został pochowany w opactwie Westminsterskim. W jego pogrzebie uczestniczyło 3000 osób.

Opery Georga Friedricha Haendla

Ur. 1670 lub 1671 w Wenecji

Zm. 28 grudnia 1736 w Wiedniu

Włoski kompozytor okresu baroku

Był synem skrzypka. W dzieciństwie śpiewał w chórze bazyliki św. Marka w Wenecji oraz uczył się gry na różnych instrumentach, m.in. na skrzypcach i wiolonczeli u Giovanniego Legrenziego. Od 1699 przebywał w Mantui. Pracował tam na dworze księcia Ferdynanda Karola Gonzagi, wielbiciela opery, jako maestro di capella. Kompozycje napisane dla księcia Mantui nie zachowały się. W 1707 przeniósł się do Barcelony na dwór Karola VI Habsburga, gdzie pracował jako kompozytor. Napisał wówczas kilka dzieł, które były pierwszymi włoskimi operami wystawionymi w Hiszpanii. W 1708 wrócił do Włoch na dwór księcia Francesco Marii Ruspolego w Rzymie jako maestro di capella. Napisał wówczas swoje ważne dzieło La costanza in amor vince l’inganno (1710) dla publicznego teatru w Maceracie. Od 1716 mieszkał w Wiedniu, gdzie objął posadę vice-maestro di capella na dworze cesarskim. Skomponował wówczas około 40 oper, zarówno tragicznych, jak i komicznych. Podejmował się też realizacji zamówień dla dworu arcybiskupa Salzburga. W Wiedniu mieszkał i pracował do śmierci.

Był jednym z najpopularniejszych i najbardziej uznanych kompozytorów swoich czasów. Był twórcą niezwykle płodnym, skomponował m.in. 114 dzieł religijnych (w tym 20 mszy, motety, nieszpory), 37 oper, 26 tzw. serenat scenicznych, 29 oratoriów, kantaty, madrygały i wiele dzieł instrumentalnych. Do kilku z jego oper libretta napisał Pietro Metastasio.

Opery Antonia Caldary

Ur. 4 marca 1678 w Wenecji

Zm. 27 lub 28 lipca 1741 w Wiedniu

Włoski skrzypek i kompozytor okresu baroku, ksiądz katolicki

Jego ojciec był skrzypkiem w bazylice św. Marka i pierwszym nauczycielem. W 1703 Antonio przyjął święcenia kapłańskie i temu zawdzięcza swój przydomek Il Prete Rosso, czyli Rudy Ksiądz. W tym samym roku rozpoczął pracę jako nauczyciel skrzypiec w Pio Ospedale della Pietà – ochronce dla dziewcząt, w której pracował do końca życia.

Pierwszy zbiór sonat opublikował w 1705 roku, a w 1711 wydał w Amsterdamie zbiór koncertów, którym wzbudził duże zainteresowanie. W 1713 zadebiutował operą Ottone in villa, rok później wystawił operę Orlando finto pazzo w teatrze Sant’Angelo w Wenecji, z którym współpracował następnie przez wiele lat jako impresario i kompozytor. Kolejne dzieła operowe wystawiał w Sant’Angelo i w Teatro San Moisè. W tym samym czasie napisał też łacińskie oratorium Juditha Triumphans (1716), jedno z licznych dzieł religijnych.

W 1718 wstąpił na służbę księcia Filipa von Hesse-Darmstadt, gubernatora Mantui, dla którego pisał kolejne opery. Twórczość sceniczna stanowiła w tym okresie pole jego głównych zainteresowań. Równolegle jednak komponował dzieła instrumentalne, zwłaszcza koncerty solowe, przede wszystkim na skrzypce. Najbardziej znanym dziełem tego okresu jest zbiór Il cimento dell’armonia e dell’invenzione, zawierający słynne Cztery pory roku (1725).

Wiele podróżował, pracując dla teatrów Wenecji, Mediolanu, i Rzymu. W 1726 w jednej z jego oper, Dorilla in Tempe, zadebiutowała Anna Girò, jego ulubiona śpiewaczka. W kolejnych latach komponował opery, a jego sława dociera na największe dwory Europy. Od 1735 roku nosił honorowy tytuł maestro di capella księcia Lotaryngii, równocześnie został też głównym kapelmistrzem w La Pietà. Jednak utracił to stanowisko w 1738. Stopniowo sława Vivaldiego w Wenecji gasła, a ostatnie opery nie cieszyły się powodzeniem. W 1740 wyjechał do Wiednia, dotarł tam w 1741 i miesiąc później zmarł.

Skomponował około 500 koncertów instrumentalnych, 35 oper, oratorium i wiele kompozycji sakralnych. Jednak jego twórczość popadła w zapomnienie, a jej ponowne odkrycie zawdzięczamy zainteresowaniu muzyką Jana Sebastiana Bacha, który dokonał transkrypcji koncertów skrzypcowych Vivaldiego na klawesyn. W 1926 roku odkryto tzw. rękopisy turyńskie, czyli partytury m.in. 140 dzieł instrumentalnych, 12 oper, 29 kantat Vivaldiego. Dało to początek renesansowi zainteresowania muzyką Rudego Księdza.

Opery i oratoria Antonia Vivaldiego