9.09.2016 – II Festiwal Oper Barokowych w Teatrze Królewskim, Warszawa

Kierownictwo muzyczne – Marco Vitale
Reżyseria i Scenografia – Ewelina Pietrowiak
Kostiumy – Katarzyna Nasteruk
Światła – Maciej Igielski

Wykonawcy
Semiramide (sopran) – Ingrida Gápová
Scitalce (tenor) – Karol Kozłowski
Tamiri (sopran) – Dorota Szczepańska
Ircano (kontratenor) – Gabriel Diaz
Mirteo (sopran) – Ewa Leszczyńska
Sibari (alt) – Elwira Janasik
słudzy – Jacek Iwaszko, Michał Zieliński
Royal Baroque Ensemble, dyr. Marco Vitale
Chór Kameralny Collegium Musicum UW

relacja

Semiramide riconosciuta – Semiramida rozpoznana

dramma per musica w trzech aktach
muzyka Leonardo Vinci
libretto Pietro Metastasio
premiera w Teatro Alibert delle Drame, Rzym, 6 lutego 1729

Premierowa obsada
Semiramide (sopran-kastrat) – Giacinto Fontana, zwany Il Farfallino
Mirteo (sopran-kastrat) – Carlo Scalzi
Ircano (kastrat) – Gaetano Berenstadt
Scitalce (tenor) – Antonio Barbieri
Tamiri (sopran-kastrat) – Pietro Morigi, zwany Il Machiagiano
Sibari (kastrat) – Giovanni Ossi

wznowiona 20 stycznia 1744 w Teatro San Carlo w Neapolu (Astrua, Barlocchi, Colasanti, Caffarelli, Manzuoli, Boschi, Carlani)

Wykonania

Relacje

Alessandro nell’Indie

L’Artaserse

L’Asteria

A’Astianatte

Lo barone di Trocchia

La caduta dei decemviri

Lo Castello sacchato

Catone in Utica

La cecato fauzo

La contessa dei numi

Didone abbandonata

Le doje lettere

Don Ciccio

Elpidia

Eraclea

Erghette e don Chilone

Ernelinda

Farnace

La Festa di Baccho

Flavio anicio olibrio

Gismondo, re di Polonia

Ifigenia in Tauride

Lo libertino

Massiminiano

Medo

La mogliera Fedele

Partenope

Lo Scagno

Lo Scassone

Publio Cornelio Scipione

Posmira Fedele

Semiramide

Semiramide riconosciuta

Silla dittatore

Siroe re di Persia

Il trionfo di Camilla

Turno arcino

Le zite’n Galera

III Festiwal oper Barokowych w Teatrze Królewskim, Warszawa

2017.09.02 (prapremiera polska!!!)

Libretto Antonio Maria Lucchini
Kierownictwo muzyczne – Lilianna Stawarz
Reżyseria – Natalia Kozłowska
Scenografia i kostiumy – Paulina Czernek

Wykonawcy
Farnace – Anna Radziejowska (mezzosopran)
Tamiri – Elżbieta Wróblewska (mezzosopran)
Berenice – Urszula Kryger (mezzosopran)
Selinda – Joanna Krasuska-Motulewicz (mezzosopran)
Gilade – Kacper Szelążek (kontratenor)
Aquillio – Przemysław Baiński (tenor)
Pompeo – Jan Jakub Monowid (kontratenor)
Straże – Edgar Lewandowski, Krzysztof Bujnicki
Chłopiec – Mieszko Rydzewski
Royal Baroque Ensemble pod dyr. Lilianny Stawarz

Spektakl zarejestrowany przez Ninotekę

Relacja ze spektaklu

Antonio Vivaldi, Farnace RV 711

2017, 2 września – prapremiera polska!!!

Kierownictwo muzyczne – Lilianna Stawarz
Reżyseria – Natalia Kozłowska
Scenografia i kostiumy – Paulina Czernek

Wykonawcy
Farnace – Anna Radziejewska
Tamiri – Elżbieta Wróblewska
Berenika – Urszula Kryger
Selinda – Joanna Krasuska-Motulewicz
Gilade – Kacper Szelążek
Aquilio – Przemysław Baiński
Pompejusz – Jan Jakub Monowid
Royal Baroque Ensemble pod dyr. Lilianny Stawarz

Oper Vivaldiego nie widuje się polskich scenach. O ile z wielkim trudem można odnaleźć dzieła Haendla czy Monteverdiego (w czym niewątpliwie zasługa ś.p. Warszawskiej Opery Kameralnej), o tyle nieliczne dzieła Rudego Księdza nie gościły na scenach – nie licząc kilku koncertowych wersji przywiezionych na krakowski festiwal Opera Rara.

Przyczyn tego stanu rzeczy jest kilka. Po pierwsze, były „bardziej” zapomniane (o ile można owo zapomnienie stopniować). W obiegu muzycznym Vivaldi funkcjonował przede wszystkim jako skrzypek i kompozytor dzieł instrumentalnych. Jego opery „odkrywano” z większym trudem, a część ujrzała światło dzienne całkiem niedawno – libretto Argippo (RV 697) odnaleziono w archiwum Thurn und Raxis w Regensburgu w… 2006 roku!

Są też niewątpliwie trudne i stanowią dla wykonawców, zwłaszcza śpiewaków, ogromne wyzwanie. Wokalne koronki, od których roi się w Vivaldiańskich ariach, wymagają świetnych głosów i niebywałych umiejętności technicznych. Dlatego chyba efektowne, a nawet efekciarskie arie z jego oper i kantat tak bardzo lubią młodzi wykonawcy – dają rzeczywiście ogromne pole do popisu, a stawiają mniejsze wymagania interpretacyjne.

Trochę gorzej u mistrza z dramaturgią teatralną. Budowa opery przypomina pasticcio – jest często składanką arii bez konsekwentnej linii dramatycznej, a czasem z komiczną wręcz dezynwolturą (to prawdę mówiąc bolączka wielu dzieł barokowych i chyba tylko Haendel stanowi wyjątek). Oczywiście, jak na operę barokowa przystało, arie di bravura przeplatają się z lirycznymi i lekkimi. Na pewno nikt się nie nudzi! Od czasu do czasu tylko trudno przełknąć zadziwiający kontrast – po dramatycznej deklaracji (Zabiję Berenikę!) Gilade śpiewa sobie jak gdyby nigdy nic o… słowiczkach i szemrzących strumyczkach! Serio?

Farnace nie jest tu wyjątkiem. Treści opery streścić się nie da, a jeśli już – to jest absurdalna. Osią jest zapiekła nienawiść pomiędzy księciem Farnace a jego teściową Berenice, w ten morderczy konflikt wciągają wszystkie pozostałe postacie. Przede wszystkim Tamiri – żonę Farnace i córkę Berenice, ale także dziecko/wnuka, siostrę bohatera i postaci poboczne, czyli dowódcę wojsk Berenice, Gilade, oraz rzymskiego wodza Pompejusza i jego przybocznego Aquillia. Berenice niczym mściwa furia tropi zięcia i wnuka, domaga się śmierci wszystkich członków rodziny, sprzymierzając się w tym celu z Pompejuszem. Tamiri miota się pomiędzy matką i mężem, próbując ocalić synka, na którego nastaje oboje protagonistów. Siostra Farnace, Selinda, uwodzi Gilade i Aquillia, by wykorzystać ich przeciw Berenice i pomóc bratu. Ale nie bójcie się – dziwnym zbiegiem okoliczności w ostatniej scenie wszyscy padają sobie w ramiona. Ufff!!!

Mimo to Farnace należy do lepszych dramaturgicznie dzieł Vivaldiego i rzeczywiście kłębi się w nim od prawdziwych i głębokich emocji. Wiemy, że powstało kilka wersji – mówi się o sześciu. Sam kompozytor przerabiał i przystosowywał swoje dzieło do zespołów wykonawczych, którymi dysponował, przygotowując kolejne wystawienia (co był zresztą powszechną wówczas praktyką). Stowarzyszenie Dramma per musica (czyli Anna Radziejewska i Lilianna Stawarz, jak sadzę) dokonało swoistej kompilacji materiałów z dwóch istniejących manuskryptów, także – co autorki przyznały otwarcie – pod katem głosów, które chciały obsadzić w tej operze. Stąd aż cztery partie mezzosopranowe, dwóch kontratenorów i tenor – odważnie i oryginalnie!

Prym wiedzie tytułowy Farnace w absolutnie doskonałym wykonaniu Anny Radziejewskiej. I tu chwila szczerości: nie da się go polubić. Prawdę mówiąc, jest to postać wręcz odpychająca. Już w pierwszej scenie opery nie tylko wyżej stawia swój wydumany honor niż życie żony i syna, ale wręcz nakazuje nieszczęsnej Tamiri zamordować dziecko i popełnić samobójstwo. Co za sadysta! Musimy czekać aż do drugiego aktu, żeby z tego nadętego pyszałka i okrutnika spadła maska – przekonany o śmierci synka wybucha rozpaczą. Ta chwila prawdy – kulminacja opery – jest warta oczekiwania! Gelido in ogni vene w wykonaniu Anny Radziejewskiej jest absolutnie wstrząsające, najlepsze, jakie słyszałam.

Ale nie sposób nie zauważyć drugiej ogromnie ważnej partii dramatycznej – Tamiri. Vivaldi pisał ją dla swojej wieloletniej muzy i towarzyszki życia Anny Girò. Słynęła nie tylko z pięknego głosu świetnie brzmiącego w niskich rejestrach, ale również z mistrzowskiej i dramatycznej interpretacji. To trudna i wymagająca rola, nie ustępująca wagą partii tytułowej. Tę rolę dźwiga całkiem udanie Elżbieta Wróblewska. Pomaga jej w tym zapewne obecność niemego bohatera opery – którego przedstawia.. jej synek.

Ostatnią z głównych postaci – Berenice – kreuje znakomita i doświadczona Urszula Kryger. To również jeden z najmocniejszych punktów opery. Sama przyznawała się do trudności w budowaniu, przede wszystkim emocjonalnym, tak jednoznacznie negatywnej postaci. Jednak wywiązała się z tego zadania bez zarzutu, a jej Berenice jest tyleż mściwa i złowroga, co dramatycznie zraniona i po ludzku cierpiąca.

I wreszcie ostatni mezzosopran w operze – Selinda. To postać, której przypadło w udziale wdzięczne zadanie upuszczenia patosu – śpiewa arie żartobliwe, jest piękną, kokieteryjną kobietą, która jednak konsekwentnie plecie własną intrygę. Głosowo to kolejny mocny punkt – Joanna Krasuska-Motulewicz spisuje się naprawdę świetnie!

Obie partie kontratenorowe wypadły nieźle, choć bez fajerwerków. Jan Jakub Monowid na swoim zwykłym poziomie, Kacper Szelążek rozgrzewał się w trakcie, wirtuozowskie arie – zwłaszcza słowicza w drugim akcie – wykonał brawurowo i najwyraźniej (sądząc z aplauzu) zadowolił grono fanów swojego głosu. Przemysław Baiński w jedynej partii tenorowej śpiewał poprawnie.

Grupa entuzjastów, która porwała się realizację Farnace, zasługuje na najwyższe uznanie. Można wybrzydzać na ubogą scenografię i skromne kostiumy (Paulina Czernek). Widać niestety brak środków na bardziej okazałą inscenizację. Ale w ramach tego, co było można, zrobiono to jak najlepiej – właściwie nie ma słabych punktów. Reżysersko sprawdziły się chyba wszystkie pomysły Natalii Kozłowskiej, interakcje pomiędzy protagonistami były wiarygodne – co wcale nie było takie oczywiste (patrz wyżej…). Dzięki dobrej pracy świateł udało się osiągnąć efekt dość wysmakowanej plastycznie całości.

Śledzę rozwój Festiwalu Oper Barokowych od początku – od tej pierwszej, jeszcze nienumerowanej edycji z Agryppiną. I muszę przyznać, że z roku na rok się „rozkręca” (prawie jak Farnace). Wszystkie premiery były warte odnotowania, a wysiłek, by zmierzyć się z dziełami stanowiącymi największe wyzwania – bez kompleksów! – przynosi efekt. Warszawski festiwal to teraz w kalendarzu melomana i miłośnika barokowej opery żelazny punkt!

Spektakl zarejestrowany przez Ninotekę

L’Adelaide RV 695– libretto Antonio Salvi, wystawiona w Teatro Filarmonico w Weronie,  karnawał 1735, wznowiony w Grazu, karnawał 1739

Alessandro nell’Indie – libretto Pietro Matastasio, wystawiona w Ferrarze, karnawał 1737, zaginiona, prawdopodobnie aranżacja Alessandro nell’Indie Hassego

Alvida, reine des Goths RV 696 – libretto G.C. Corradi, wystawiona w teatrze hrabiego Franza Antona von Sporka w Pradze, wiosna 1731, zaginiona

Andomeda liberata – serenata veneziana, prawdopodobnie pasticcio (Vivaldi: aria Sovvente il sole;  Giovanni Porta: aria Andomedy; Tomaso Albioni: Aria Perseusza i duet Andromedy i Perseusza, Nicola Porpora: aria Melissa, chóry i sinfonia; Antonio Biffi: aria Daliso), rękopis datowany 18 września 1726, premiera latem lub jesienią 1726 podczas koncertu na cześć kardynała Pietra Ottoboniego

Agrippo in Bavaria RV 697 – opera w trzech aktach, libretto Domenico Lalli, premiera w teatrze hrabiego Franza Antona von Sporka w Pradze, jesień 1730, prawdopodobnie pod kierunkiem Vivaldiego

Aristide – dramma eroico-comico, libretto Carlo Goldoni pod pseudonimem Carlindo Grollo, wystawiona w Taeatro San Samuele w Wenecji, jesień 1735, zaginiona

Armida al Campo d’Egitto  RV 699 – dramma per musica w trzech aktach, libretto Giovanni Palazzi, premiera w Teatro San Moise w Wenecji, 15 luty 1718, wznowiona w Mantui, kwiecień i maj 1718, następnie w Teatro San Moise w Wenecji, 15 lutego 1719, później w Vicenzy jako Gl’inganni per vendetta, 1720, i w Rawennie, 1726, w końcu wznowiona jako pasticcio (z udziałem m.in. Leonarda Leo) w Teatro San Marghetita w Wenecji, karnawał 1731

Arsilda, regina di Ponto RV 700 – opera w trzech aktach, dedykowana hrabiemu Giacomo Brivio,  libretto Antonio Vivaldi – zatwierdzone 18 października 1716, premiera w Teatro San Angelo w Wenecji, 27 października 1716

Artabano, re di Parti – libretto Antonio Marchi, premiera w Teatro San Moise w Wenecji, karnawał 1718, wznowiona w Mantui, karnawał 1725, wczesniej wystawiona jako La Constnaza trionfante dell’amore e dell’Odio

Atenaide RV 702 –

Bajazet RV 703 – pasticcio (Vivaldi: arie Bajazeta, Asterii i Idaspe; Hasse: dwie arie Siroe; Geminiano Giacomelli; dwie arie; Riccardo Broschi: aria Idaspe), libretto Agostino Piovene (jako Tamerlano), premiera w Teatro Filarmonico w Weronie, karnawał 1735

La bottega da cafe – premiera w Teatro di S. Samuele, karnawał 1736

La Candace ossia li veri amici RV 704 – libretto Francesco Salvani i Domenico Lalli, premiera w teatrze arcyksięcia w Mediolanie, karnawał 1720, zachowało się 11 arii i kwartet

Catone in Utica RV 705 – opera w trzech aktach, libretto Pietro Matastasio, premiera w Teatro Filarmonico w Weronie, 26 marca 1737, prawdopodobnie prowadzona przez Vivaldiego

La Constnaza trionfante dell’amore e dell’Odio RV 706 – libretto Antonio Marchi, premiera w Teatro San Moise w Wenecji, 18 stycznia 1716, wznowione w monachium w 1718 i w Teatro dei Formagliari w Bolonii w 1742, zmieniona wersja pod nazwą Artabano, re di Parti, 1718, kolejna wersja jako L’Odio vinto della Constanza, wystawiona przez Galeazziego w teatrze Sant’Angelo w Wenecji, 1731, następnie jako Doriclea wystawiona w Pradze, 1732, arie Artabano użyte w intermezzo Dorimena e Tuberone, 1719

Cunegonda RV 707 – pasticcio, libretto Agostino Piovene, premiera w teatro Sant’Angelo w Wenecji, 29 stycznia 1726, zaginione

Demetrio – premiera w Ferrarze, karnawał 1737, zaginiona, prawdopodobnie aranżacja Demetria Hassego

Doriclea RV 708 – libretto Antonio Marchi, premiera w teatrze hrabiego Franza Antona von Sporka w Pradze, wiosna 1732, wcześniej jako La Constnaza trionfante dell’amore e dell’odio

Dorilla in tempe RV 709– melodramma eroica pastorale, libretto Antonio Maria Lucchini, premiera w Teatro Sant’Angelo w Wenecji, 9 listopada 1726, pierwszy występ Anny Girò w operze Vivaldiego, wznowiona w Teatro Santa Margherita, 1728, następnie w teatrze hrabiego Franza Antona von Sporka w Pradze, 1732, a także w Sant’Angelo w Wenecji, 1734 (wersja zawiera – Hasse: dwie arie; Giacomelli: dwie arie; Leo: aria; i in.)

Ercole sul Termodonte RV 710 – opera, libretto Giacomo Francesco Bussani, premiera w Teatro Capranica w Rzymie, 23 stycznia 1723, prowadzona przez Vivaldiego

Ernelinda – pasticcio, premiera w Teatro San Cassiano, zaginiona (arie: Vivaldi, Gasparini, Galuppi)

Il Farnace

La Fede tradita e vendicata RV 712 – libretto Francesco Silviani, premiera w Teatro Sant’Angelo w Wenecji, 16 lutego 1726, zaginiona, wznowiona w 1750 jako Ernelinda

Feraspe RV 713 – libretto Francesco Silviani, premiera w Teatro Sant’Angelo w Wenecji, 7 listopada 1739, zaginiona

La fida ninfa RV 714 – opera w trzech aktach, libretto Scipione Maffei, premiera na inauguracje Teatro Filarmonico w Weronie, 6 stycznia 1732, scenografia Francesco Galli Bibiena, choreografia Andrea Cattani, wznowiona w Wiedniu, 1737 jako Il giorno felice

Filippo, re di Macedonia RV 715 – pasticcio w trzech aktach (Vivaldi – akt III, Giuseppe Boniventi – akt I i II), libretto Domenico Lalli, premiera w Teatro Sant’Angelo w Wenecji, 27 grudnia 1729, zaginione

Le gare del dovere RV 688 – serenata w dwóch aktach, libretto Antonio Vivaldi (dedykowane Elenie Minotti Querini), premiera w Rovigo, 1708, zaginiona

La gare della giustizia e della pace RV 689 – serenata, ułożona na święto cesarza Karola VI, 1720, zaginiona

Ginevra, principessa di Scozia RV 716 – libretto Antonio Salvi, premiera w Teatro della Pergola we Florencji, 17 stycznia 1736, zaginiona

Il giorno felice – patrz: La fida ninfa

Il Giustinio RV 717 – dramma per musica w trzech aktach, libretto Nicolò Beregan zmodyfikowany przez Pariatiego, premiera w Teatro Capranica w Rzymie, karnawał 1724

Gloria e Imeneo RV 687 – serenata na upamiętnienie ślubu Ludwika XV i Marii Leszczyńskiej, premiera w ogrodach ambasadora w Wenecji, wrzesień 1725

Griselda RV 718 – dramma per musica, libretto Apostolo Zeno/Carlo Goldoni, premiera w Teatro Samuele w Wenecji, 18 maja 1735

L’incoronazione di Dario RV 719 – dramma per musica, libretto Adriano Morselli, premiera w Teatro Sant’Angelo w Wenecji, 23 stycznia 1717

Gl’inganni per vendetta RV 720 – libretto Domenico Lalli, premiera w Teatro delle Grazie w Vicenzy, jesień 1720, wznowienie d’Armida al campo d’Egitto, zaginiona

L’inganno tronfante in amore RV 721 – pasticcio, libretto Matteo Noris, premiera w Teatro Sant’Angelo w Wenecji, jesień 1725, zaginione

Ipermestra RV 722 – libretto Antonio Salvi, premiera w Teatro della Pergola we Florencji, 25 stycznia 1727, zaginiona

Juditha triumphans

Mio cor povero cor RV 690

Mitridate

Il Mopso RV 691

Montezuma RV 723

Nerone fatto cesare RV 724

L’odio vinto della Constanza

L’Olimpiade RV 725

L’Oracolo in Messenia RV 726

Orlando – wersja z 1714 roku

Orlando finto pazzo RV 727

Orlando furioso RV 728

Ottone in villa RV 729

Questa Eurilla gentil RV 692

Partenope

Rosilena ed Oronta RV 730

Rosimira fedele RV 731

Scanderberg RV 732

Semiramide RV 733

La Senna festeggiante RV 693

Serenata

Serenata a tre RV 690

La Silva RV 734

Ssiroe, Re di Persia

Tamrlano RV 703

Il Teuzzone RV 736

Tieteberga RV 737

Il tigrane RV 740

La Triannia castigata

Tito Manilio TV 738

L’unione della pace e di mare RV 694

La verita in Cimento RV 739

Il vinto trionfante del vincitore

La virtu trionfante dell’amore e dell’obio ovvero ol tigrane

17.03.2016, 17 marca – Warszawska Opera Kameralna

Kierownictwo muzyczne – Władysław Kłosiewicz
Reżyseria, scenografia – Krzysztof Cicheński
Kostiumy, scenografia – Julia Kosek
Wideo – Leszek Garstka, Maja Ziarkowska

Wykonanie:
Ariodante – Kacper Szelążek
Ginevra – Olga Pasiecznik
Re di Scozia – Andrzej Klimczak
Lurcanio – Wojciech Parchem
Polinesso – Jan Jakub Monowid
Dalinda – Dagmara Barna
Odoardo – Andrzej Marusiak
Zespół Wokalny Warszawskiej Opery Kameralnej
Musicae Antiquae Collegium Varsoviense, dyr. Władysław Kłosiewicz

Relacja

Giulio Cesare in Egitto HWV 17 – Juliusz Cezar w Egipcie

Drama per musica w trzech aktach
muzyka Georg Friedrich Haendel
libretto Niccolò Francesco Haym według Giacoma Frencesca Bussaniego
premiera w King’s Theatre na Haymarket w Londynie, 20 lutego 1724

Premierowa obsada
Giulio Cesare (alt-kastrat) – Francesco Bernardi, zwany Senesino; 1730 – Antonio Bernacchi
Cleopatra (sopran) – Francesca Cuzzoni; 1730 – Anna Strada del Pò
Cornelia (alt) – Anastasia Robinson
Sesto ( sopran) – Margherita Durastanti; 1725 – Francesco Borosinin( tenor)
Tolomeo (alt-kastrat) – Gaetano Berenstadt; 1730– Francesca Bertoli (alt)
Achilla (bas) – Giuseppe Maria Boschi
Nireno (alt-kastrat) – Bigonsi
Curio (bas) – Legarde

Akt I

Cesar podbija Egipt, jest witany triumfalnie (chór Viva, viva!; Presti omai). Małżonka pokonanego Pompejusza błaga Cesara o łaskę, jednak jest już za późno – Achilla, generał króla Egiptu Tolomea, demonstruje Cesarowi głowę pokonanego wroga. Cornelia mdleje, Cesar jest oburzony (Empio, dirò, tu sei). Uroda Cornelii wzrusza Achillę, zaś Curio, towarzysz Cesara wyznaje jej miłość. Cornelia rozpacza (Priva, son d’ogni conforto), jej syn zaś Sesto poprzysięga zemstę (Svegliatevi in core). Cleopatra dowiaduje się o śmierci Pompejusza i postanawia udowodnić bratu Tolomeo, że jest skuteczniejszym politykiem od niego (Non disperar, chi sà). Achilla opowiada Tolomeo o spotkaniu z Cesarem, sugerując, że powinno się go zabić. Tolomeo przychyla się do tej sugestii (Empio, sleale, indegno). Odbywa się ceremonia żałobna Pompejusza, której przewodzi Cesar (Alma de gran Pompeo). Przybywa na nią Cleopatra i podając się za powiernicę królowej Lidię, prosi o wsparcie Cesara dla Cleopatry przeciwko Tolomeo. Cesar jest zachwycony urodą Lidii (Non è si vago e bello). Clepatra triumfuje (Tutto può donna vezzosa). Cornelia przybywa, aby modlić się przy pomniku męża, a Sesto ponawia ślubowanie zemsty. Cleopatra obiecuje chłopcu wsparcie (Cara speme), twierdząc, że nigdy nie należy tracić nadziei (Tu la mia stella sei). Tymczasem Cesar i Tolomeo spotykaja się w królewskim pałacu, Tolomeo zaprasza Cesara do siebie, ten zaś mu nie ufa (Va tacito e nascosto). Sesto próbuje wyzwać Tolomea na pojedynek, zostaje jednak aresztowany i wtrącony – wraz z matką – do więzienia. Tam Achilla prosi Cornelię o rękę, zostaje jednak odrzucony. Matka i syn żegnają się na zawsze (duet Son nata a lagrimar).

Akt II

Cleopatra oczekuje Cesara, dla którego przygotowała przedstawienie. Jej powiernik Nireno wprawdza władcę do jej pokoi, ona zaś przebrana za Cnotę śpiewa dla niego (V’adoro pupille). Cesar nadal sądzi, że widzi Lidię i okazuje swój zachwyt (Se in fiorito ameno prato). Cornelia zostaje uwięziona w seraju króla i tam zalecają się do niej zarówno Achilla, jak i sam władca. Achilla zapowiada, że dziś jeszcze zgładzi Cesara i udaje się, by wypełnić tę misję. Tolomeo chce posiąść Cornelię, nie wahając się użyć siły (Si, spietata). Cornelia chce popełnić samobójstwo, jednak przybywa Sesto. Nireno ma odprowadzić Cornelię do haremu i zapowiada,że wpuści tam również Sesto, aby mógł on pomścić ojca. Cornelia odzyskije nadzieję (Cessa omai di sospirare). Sesto jest zdecydowany dopełnić zemsty (L’angue offesa). Cleopatra przygotowuje się na przyjęcie Cesara (Venere bella). Podczas schadzki przybywa Curio i zawiadamia Cesara o spisku. Kleopatra ujawnia swą tożsamość i umozliwia mu ucieczkę (Al lampo dell’armi). Cleopatra również obawia się o życie (Se pietà per me non senti). Achilla zapobiega zamachowi Sesta na Tolomea. Zawiadamia też króla, że Cesar wyskoczył z okna apartamentu Cleopatry wprost do morza i prawdopodobnie utonął. Oskarża królową o sprzyjanie Rzymowi. Domaga się ręki Cornelii, jednak król odmawia, wzbudzając gniew generała. Cornelia i Sesto rozpaczają, tym razem matka odwodzi syna od samobóstwa. Sesto wciąż planuje zemstę (L’aura che spira).

Akt III

Achilla postanawia opuścić króla i przejść na stronę Cleopatry. Rozpoczyna się bitwa (Sinfonia), w której zwycięża Tolomeo, biorąc siostrę do niewoli (Domerò la tua fierezza). Uwięziona Cleopatra rozpacza (Piangerò la sorte mia). Jednak Cesar przeżył i szuka swoich oddziałów (Dall’ondoso pergilo; Aure, deh, per pietà). Sesto i Nireno odnajdują śmiertelnie ranego Achilla, który oddaje im swój pierścień dowódcy zapewniający zwierzchnictwo nad oddziałami króla i otwierający wrota do pałacu (D’innalzar i frutti). Pierścien trafia w ręce Cesara, który wiedzie swoje oddziały do boju (Quel torrente). Sesto jest pełen nadziei (La giustizia ha sull’arco) Cesar wkracza do pokojów Cleopatry, uszczęśliwiając królową (Da tempeste il legno infranto). Tolomeo chce siłą posiąść Cornelię, jednak nadchodzi Sesto i zabija tyrana, uszcześliwiając tym matkę (Non ha più che tenere). Zwycięski Cesar triumfuje (Sinfonia). Cornelia wręcza władcy królewskie atrybuty, które zdobić będą teraz Cleopatrę (duet Caro!; Bella!).

Wykonania w Polsce

Vivat Haendel, vivat musica

Juliusz Cezar, na jakiego zasłużyliśmy

Flavio, Rè de‘Longobardi HWV 16

Drama per musica w trzech aktach

muzyka Georg Friedrich Haendel

libretto Niccolò Francesco Haym według „Flavio Cuniberto” Matteo Norisa

premiera w King’s Theatre na Haymarket w Londynie, 14 maja 1723

Premierowa obsada

Flavio (alt-kastrat) – Gaetano Berenstadt

Guido (alt-kastrat) – Francesco Bernardi, zwany Senesino

Emilia (sopran) – Francesca Cuzzoni; 1732 – Anna Strada del Pò

Vitige ( sopran) – Margherita Durastanti; 1732 – Anna Bagnolesi (alt)

Teodata (alt) – Anastasia Robinson; 1732 – Francesca Bertolli

Lotario (bas) – Giuseppe Maria Boschi; 1732 – Giovanni Battista Pinacci (tenor)

Ugone (tenor) – Alexander Gordon; 1732 – Alessandro Montagnana (bas)

Akt I

Król Falvio ma dwóch doradców. Pierwszy z nich, Ugona, jest ojcem Guida i Teodaty, drugi zaś, Lotario, ma córkę Emilię, narzeczoną Guida. Natomiast Teodata romansuje z królewskim oficerem Vitige, z którym żegna się po miłosnej nocy (duet Ricordati, mi ben). Nachodzi dwór królewski (Sinfonia). Król planował ogłoszenie Lotaria gubernatorem Anglii, jednak zakochawszy się w Teodacie, postanawia awansować Ugona i w ten sposób pozbyć się go z dworu. To wywołuje gniew Lotaria, który policzkuje rywala. Ugone poleca synowi, aby zemścił się na Lotario, nie zważając na związek syna z córką rywala. Guido chce zabić wroga swego ojca, a jego zachowanie dziwi Emilię (Amante stravagante).

Akt II

Ugone wędrując po zamku królewskim natyka się na Flavia zalecającego się do Teodaty. Dziewczyna sądzi, że zły stan ojca jest dowodem na to, że odkrył on jej związek z Vitige. Przyznaje się do romansu, co pogłębia desperację Ugona. Lotario natomiast nakłania Emilię do zerwania z Guido, na co nieszczęsna nie chce się zgodzić. Jednak Guido demonstruje wyraźny chłód w swoich uczuciach (Parto, sì; Rompo i lacci), Król Flavio prosi Vittige o wstawiennictwo u Teodaty, po czym kochankowie postanawiają na razie zataić swój romans. Tymczasem Guido wyzywa Lotaria na pojedynek i zabija go. Nieszczęśnik umiera w ramionach córki. Emilia jest w rozpaczy (Ma chi punir desio).

Akt III

Emilia i Ugon skarżą się królowi, Flavio musi rozsądzić konflikt pomiędzy swymi doradcami. Tymczasem król jest bardziej zainteresowany Teodatą, która zgodnie z wcześniej ustalonym planem, udaje uległą. Guido rozpacza i prosi Emilię, aby go zabiła, ona jednak nie może zdobyć się na tak radykalna zemstę. Guido jest w rozterce (Amor, bel mio penar). Teodata i Vitige znów się schodzą, co wreszcie spostrzega król. Godzi się z porażką swych miłosnych planów i oddaje Teaodatę Vitige. Rozstrzyga też spór i łączy Guida i Emilię (duet Ti perdono). Na dworze zapanowuje zgoda i szczęście.

2016, 3 marca –  Opera Rara, Centrum Kongresowe ICE, Kraków

wersja koncertowa

Wykonawcy:
Franco Fagioli (Farnaspe)
Romina Basso (Emirena)
Artem Krutko (Adriano)
Juan Sancho (Osroa)
Dilyara Idrisowa (Sabina)
Keri Fuge (Aquilio)

Capella Cracoviensis, dyr. Jan Tomasz Adamus

Relacja:
dolce-tormento

Informacje:
opera rara