L’incoronazione di Poppea – Koronacja Poppei
opera reggia/drama musicale w trzech aktach z prologiem
muzyka Claudio Monteverdi
libretto Giovanni Francesco Busunello wg „Dzienników” Tacyta
premiera w Teatro SS. Giovanni e Paolo w Wenecji, karnawał 1643
Premierowa obsada:
Fortuna (sopran)
Mirtu (sopran)
Amor (sopran)
Pallada (sopran)
Merkury (tenor)
Wenus (sopran)
Poppea (sopran) – Anna di Valerio (?)
Neron (sopran-kastrat) – Stefano Costa (?)
Oktawia (sopran) – Anna Renzi
Otton (alt)
Seneka (bas)
Drusilla (sopran)
Mamka (alt/tenor)
Arnalta (alt/tenor)
Lucano (tenor)
Valetto (sopran-kastrat) – Rabocchio (Corbacchio?)
Damigella (sopran)
Liktor (bas)
Kapitan Wyzwoleniec (tenor)
Żołnierze (2 tenory)
Domownicy Seneki (2 tenory, bas)
Konsulowie (tenor, bas)
Trybuni (2 tenory, bas)
Prolog
Fortuna, cnota i Amor spierają się o władzę. Amor zapowiada, że przed zmierzchem pokaże rywalom, kto naprawdę rządzi światem
Akt I
Otton wraca do domu z dalekiej podróży, tęskniąc za ukochaną żoną, Poppeą. Przed domem spostrzega dwóch żołnierzy Nerona. Neron żegna Poppeę po miłosnej nocy. Poppea jest pewna poparcia Amora i Fortuny, mamka Arnalta ostrzega ją, zwłaszcza przed cesarzową. Zdradzona Oktawia przeżywa upokorzenie. Mamka radzi jej, żeby poszukała kochanka, Oktawia ze wstrętem odrzuca tę radę.
Filozof Seneka sławi wdzięki Oktawii, która prosi go o wstawiennictwo u Nerona, jego byłego ucznia. Seneka medytuje nad bólem, który dotyka nawet cesarzową. Pallada przepowiada filozofowi rychłą śmierć. Seneka przyjmuje to ze stoickim spokojem. Neron postanawia odtrącić Oktawię i poślubić Poppeę. Sprzecza się z Seneką. Neron wraca do Poppei, która podburza go przeciw filozofowi, Neron skazuje Senekę na śmierć. Otton błaga Poppeę o miłość, jednak ona nim gardzi. Otton ulega westchnieniom Druzylli, która od dawna go wielbi.
Akt II
Seneka medytuje nad samotnością. Merkury przynosi mu wyrok, który po chwili potwierdza Kapitan. Seneka żegna się z przyjaciółmi i przygotowuje ceremonię samobójstwa, nie zważając na błagania domowników. Paź i Panna służebna wesoło flirtują. Neron i Lukian cieszą się ze śmierci Seneki. Neron myśli tylko o Poppei. Otton rezygnuje z zabicia Poppei, jednak Oktawia, szantażując go, nakazuje mu zamordowanie żony. Druzylla jest szczęśliwa. Otton powierza jej nakaz cesarzowej. Druzylla go wspiera i daje mu przebranie. Poppea triumfuje po śmierci Seneki, Arnalta ją ostrzega. Poppea kładzie się spać, Arnalta śpiewa jej kołysankę. Otton w przebraniu Druzylli zakrada się do ogrodu, Amor budzi Poppeę i Arnaltę, uniemożliwiając Ottonowi zabicie żony. Podejrzana jest Druzylla, która przebrała Ottona w swoje szaty. Amor triumfuje.
Akt III
Druzylla czeka na powrót Ottona, Arnalta i straże przybywają, aby ja aresztować. Druzylla przyznaje się do zbrodni, aby ratować Ottona, Neron skazuje ją na tortury. Otton wyznaje swój postępek, aby ratować Druzyllę. Wyjawia plan Oktawii. Neron skazuje kochanków na wygnanie, ogłaszając równocześnie wygnanie Oktawii. Neron oznajmia Poppei, że zostanie cesarzową. Arnalta cieszy się szczęściem swojej pani. Oktawia rozpacza i żegna się z Rzymem. Poppea zostaje ukoronowana w obecności konsulów i Trybunów. Amor i Wenus ogłaszają swoje zwycięstwo, Neron i Poppea łączą się w miłosnym duecie.
Wykonania w Polsce
Słowa kluczowe: L'Incoronazione di Poppea, Monteverdi, opera barokowa, opera włoska