Rinaldo HWV 7a

opera seria w trzech aktach
muzyka Georg Friedrich Haendel
libretto Aaron Hill, Giacomo Rossi, na motywach poematu „Jerozolima wyzwolona” Torquata Tassa
premiera w Queen’s Theatre na Haymarket w Londynie, 24 lutego 1711 – wersja 1; w tym samym miejscu 6 kwietnia 1731 – wersja 2

Premierowa obsada
Goffredo (alt) – Francesca Panini-Boschi; 1717 – Antonio Bernacchi (alt-kastrat); 1731 – Annibale Pio-Fabbri (tenor)
Almirena (sopran) – Izabella Girardeau; 1731 – Anna Strada del Pò
Rinaldo (sopran-kastrat) – Niccolò Grimaldi, zwany Niccolini; 1731 – Francesco Bernardi, zwany Senesino (alt-kastrat)
Argente (bas) – Giuseppe Maria Boschi; 1717 – Gaetano Berenstadt (alt-kastrat); 1731 – Francesca Bertoli (alt)
Armida (sopran) – Elisabetta Pilotti-Schiavonetti; 1731 – Antonia Merighi (alt)
Mago cristiano (alt-kastrat) – Giuseppe Cassani; 1731 – Giovanni Commano (bas)
Aroldo (tenor) – Lawrence

Akt I

Dowódcą sił chrześcijańskich jest Goffredo (Godefroy de Bouillon). Namawia on Rinalda, walecznego rycerza, do udziału w zdobyciu Jerozolimy, obiecując w zamian rękę swej córki Almireny, którą Rinaldo kocha żarliwie i z wzajemnością (Commbatti da forte; Ogni indugio). Dowódca sił Saracenów Argente wyjednuje u Goffreda trzydniowy rozejm (Sibillar gli angui d’aletto). W tym czasie wzywa na pomoc swą kochankę, czarownicę Armidę (Vieni, o cara), która obiecuje wyeliminować Rinalda z walki, dzięki czemu chrześcijanie przegrają bitwę (Furie terribili; Molto voglio). Podczas miłosnej schadzki Rinalda i Almireny w ogrodzie (Augeletti che cantate; duet Scherzano sul tuo volto), Armida porywa dziewczynę. Rinaldo rozpacza (Cara sposa; Cor intrato), jednak podniesiony na duchu przez Goffreda, który obiecuje mu wsparcie chrześcijańskiego maga, poprzysięga zemstę (Venti, turbini).

Akt II

Zmierzając do siedziby maga, Goffredo i Rinaldo spotykają syreny. Urzeczony ich magicznym śpiewem (Il vostro maggio) i omamiony obietnicami Rinaldo wsiada do ich łodzi (Il tricerbero umilato), porzucając Goffreda (Mio cor, che mi sai dir?). Tymczasem w ogrodach Armidy Argente próbuje uwieść Almirenę (Lascia ch’io pianga). Armida, stając z rycerzem twarzą w twarz, nie jest w stanie go zabić, a wręcz przeciwnie, pała do niego gwałtowną namiętnością (duet Fermati!; No, crudel!). Przybiera postać Almireny, aby go uwieść, jednak Rinaldo nie daje się zwieść (Abbrugio, avampo e fermo; Ah, crudel!). Na wieść o zalotach Argente do Almireny Armida wybucha furią (Vo far guerra).

Akt III

Goffredo dociera do maga (Sinfonia) i otrzymuje od niego magiczną różdżkę (Andante, o forti), dzięki której on i jego oddziały mogą minąć straże czarownicy (Ritornello). Tymczasem Rinaldo pokonuje potwory Armidy i uwalnia ukochaną (E un incendio). Czarownica i Argente godzą się, by wydać bitwę wojskom chrześcijańskim (duet Al trionfo del nostro furore). Almirena jest szczęśliwa (Bel piacer), Rinaldo jest pewien zwycięstwa (Or la tomba). Dzięki obecności Rinalda Saraceni ponoszą klęskę (Battaglia). Wojska Saracenów ustępują, a Armida i Argente podporządkowują się chrześcijańskiemu władcy (chór Vinto è il sol).

Wykonania

Inscenizacje

Tamerlano HWV 18

dramma per musica w trzech aktach
muzyka Georg Friedrich Haendel
libretto Niccolò Francesco Haym według Agostina Piovonego
premiera w Kings Theatre na Haymarket w Londynie, 31 października 1724

Premierowa obsada
Tamerlano (alt-kastrat) – Andrea Paccini
Bajazet (tenor) Francesco Borosini
Asteria (sopran) – Francesca Cuzzoni
Andronico (alt-kastrat) – Senesino
Irene (alt) – Anna Dotti
Leone (bas) – Giuseppe Maria Boschi

Akt I

Sułtan Bajazet jest więźniem Tamerlana. Córka Bajazeta jest narzeczoną Andronica, greckiego generał. Jednak Tamerlano zapałał do niej uczuciem i jest gotów zapomnieć o swojej narzeczonej księżniczce Irene. Tamerlano rozkazuje Andronicowi zdjąć więzy Bajazetowi. Ten chce się targnąć na życie (Forte e lieto), jednak Andronico go powstrzymuje, przywołując jego miłość do córki. Sam przyrzekł Asterii, że zrobi wszystko, aby ocalić jej ojca. Tamerlano chce obdarować Andronica tronem Bizancjum i ręką Irene, oczekując w zamian, że wyjedna on zgodę Bajazeta na ślub Tamerlana i Asterii (Vo dar pace). Andronico jest w rozterce (Bella Asteria), Tamerlan wyznaje uczucie Asterii i zdradza jej swój plan. Asteria obawia się, że Andronico zrezygnuje z niej na rzecz bizantyjskiego tronu (Se non mi vuol amar). Bajazet odmawia Tamerlanowi (Ciel e terro), Asteria wątpi w uczucia Andronica (Deh lasciatemi il nemico). Andronico wita na dworze Irene, którą informuje o zmianie planów małżeńskich Tamerlana i namawia do zachowania incognito. Wciąż jednak dręczą go obawy miłosne (Benchè mi sprezzi).

Akt II

Tamerlano informuje Andronica, że Asteria wyjdzie za niego wbrew woli ojca (Belle gara). Asteria ma pretensję do Andronica, że popycha ją ku tej decyzji (Non è più tempo). Andronico szuka wsparcia u Bajazeta (Cenco in vanno), ten zaś obiecuje księciu, że odwiedzie córkę od tego pomysłu (A suoi piedi). Asteria zdobywa zaufanie Irene. Andronico jest coraz bardziej zdesperowany – chce zabić Asterię i odebrać sobie życie, jeśli dziewczyna poślubi Tamerlana (Più d’una tigre altero). Podczas ceremonii ślubnej Bajazet grozi córce samobójstwem, ta jednak żąda, by go usunąć. Bajazet i Andronico są oburzeni postępowaniem Asterii. Pojawia sie Irene , która wraz z Bajazetem próbuje odwieść Asterię od decyzji o ślubie. Ta w końcu wyjawia swój plan – chciała zabić Tamerlana podczas nocy poślubnej.  Tamerlano skazuje Bajazeta i Asterię na śmierć (tercet: Ecco il cor). Asteria przedkłada przebaczenia ze strony ojca i Andronica nad życie (Cor di padre, cor d’amante).

Akt III

Asteria i Bajazet czekają na śmierć, dzielą się trucizną. Tamerlano proponuje Asterii małżeństwo, ta jednaj potwierdza swoje uczucie do Andronica. Tyran żąda ścięcia Bajazeta, Asterię chce oddać niewolnikom. Asteria błaga o litość dla ojca, ten jednaj odrzuca wszelką łaskę. Tamerlano zaprasza oboje na ucztę, aby ich upokorzyć (A dispetto). Asteria i Andronico są pełni złych przeczuć (duetto: Vivo in te). Podczas uczty Tamerlano żąda, aby Asteria mu usługiwała. Ta wlewa truciznę do jego pucharu. Jednak Irene wytrąca kielich z rąk tyrana. Tamerlano żąda, aby podała ten sam napój Andronicowi i ojcu, Asteria jednak nie potrafi tego uczynić (Padre, amante). Sama sięga po truciznę, jednak Tamerlano nie pozwala jej wychylić kielicha. Bajazet obiecuje zemstę zza grobu (Empio, per farti guerra). Wypija swoją porcję trucizny i umiera przeklinając tyrana (accompagnato: Oh sempre avversi Dei!). Asteria błaga o śmierć (Padre amato). Tyran, wstrząśnięty śmiercią Bajazeta, łączy Asterię i Andronica, sam zaś poślubia Irene. Tamerlan i Andronico zawierają pokój (duet: Coronato di gigli e di rose). Irene wstępuje na tron (coro: D’atra notte).